کتاب شخصیت حضرت زهرا(س) در قرآن از منظر تفاسیر اهل سنت، به قلم محمد یعقوب بشوی، از سوی دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم منتشر شد. به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کتاب«شخصیت حضرت زهرا در قرآن از منظر تفاسیر اهل سنت»، به قلم محمد یعقوب بشوی، از سوی انتشارات بوستان کتاب دفتر تبلیغات اسلامی قم، منتشر شد. |
نگاهی به اسم او
شخصیت فاطمه علیهاالسلام در سخن دیگران
حضرت امام خمینی رحمت الله علیه
حضرت امام خمینی رحمهالله در توصیف کمالات والای عرفانی و الهی حضرت صدیقه طاهره میفرمایند: «تمام ابعادی که برای زن متصوّر است و برای یک انسان متصوّر است، در فاطمه زهرا علیهاالسلام جلوه کرده و بوده است. یک زن معمولی نبوده است؛ یک زن روحانی، یک زن ملکوتی، یک انسان به تمام معنا انسان [بوده] تمام نسخه انسانیت، تمام حقیقت زن، تمام حقیقت انسان [است]. او زن معمولی نیست او موجودی ملکوتی است که در عالم به صورت انسان ظاهر شده است... تمام هویّتهای کمالی که در انسان متصوّر است و در زن تصوّر دارد، تمام در این زن است... زنی که تمام خاصّههای انبیا در اوست؛ زنی که اگر مرد بود، نبیّ بود؛ زنی که اگر مرد بود به جای رسول اللّه بود... انسانی است به تمام معنی انسان، زنی است به تمام معنی زن. صدیقه طاهره... از مرتبه طبیعت شروع کرده است [و] حرکت کرده است؛ حرکت معنوی با قدرت الهی، با دست غیبی. با تربیت رسول الله صلیاللهعلیهوآلهوسلم مراحل را طی کرده است تا رسیده است به مرتبهای که دست همه از او کوتاه است...».
مقام معظّم رهبری دام ظله العالی
مقام معظّم رهبری حضرت آیتالله خامنهای در عباراتی اینگونه به توصیف حضرت فاطمه علیهاالسلام میپردازند: «قلب این زن حکیمه و این زن عالمه و این زن محدثّه و این زنی که با عوالم غیب ارتباط داشت و این زنی که فرشتگان با او حرف میزدند، آنچنان به عوالم مُلک و ملکوت روشن بود که قلب علی علیهالسلام و قلب پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم . این زن با همه ظرفیّت و با آن مقام شامخ پشت امیرالمؤمنین علیهالسلام مثل کوه ایستاد و تا زنده بود در همه مراحل زندگی با تمام وجود از امیرالمؤمنین علیهالسلام و از مقام ولایت دفاع کرد. علاّمه مجلسی میگوید: بزرگان فُصَحا و بُلَغا از علوّ کلمات و مضامین ظاهر و باطن کلمات خطبهای که زهرا علیهاالسلام در مسجد مدینه ایراد کرد، انگشت تعجّب به دندان گزیدند... فاطمه زهرا علیهاالسلام با آن حال غم و اندوه به مسجد رفت و ارتجالاً و بدون اینکه قبلاً آن را تنظیم کرده باشد [آن را] بر زبان جاری کرده است. آن بیان حکیمانه و آن ارتباط با غیب و آن ظرفیت والا و بالا و آن نورانیّت قلب و بیان را همه و همه، یکسره در راه خدا خرج کرده است».
سلیمان کتانی
سلیمان کتانی نویسنده، شاعر و ادیب مسیحی لبنانی، مؤلّف کتاب ارزشمند فاطمه زهرا،
زِهی در کمان (فاطمةالزهراء وَتَرٌ فی عَمَدٍ) در توصیف حضرت زهرا علیهاالسلام چنین مینویسد: «فاطمه زهرا علیهاالسلام مقامی والاتر از آن دارد که سندهای تاریخی و روایتی به سوی او اشاره کنند و گرامیتر از آن است که شرح حال گونهها به جانب وی راهنما باشند. فاطمه علیهاالسلام را همین چهارچوب کافی است که وی دختر محمد صلیاللهعلیهوآلهوسلم و همسر علی علیهالسلام و مادر حسن و حسین علیهالسلام و بزرگ بانوی جهان است».
در جای دیگر مینویسد: «قهرمانی نیرویی نیست که مستند به تن و بازو باشد، یا مستند به تاج و تخت؛ بلکه قهرمانی چیزی است که منطق، عقل، رشد و فهم را به کار گیرد؛ آن گاه هدفها را تعیین کند و برنامه را ترسیم نماید و قهرمانی زهرا علیهاالسلام چیزی جز این معنی بزرگ نبود. از این رو از هر چه عامل روشنایی دیگران میشد بهره گرفت، بیآنکه بازوان ناتوان و نزار، و پهلوی لاغر و نحیف وی در این خواست او مؤثّر باشد».
استاد توفیق ابوعلم
استاد توفیق ابوعلم، از نویسندگان و پژوهشگران معاصر مصر، در کتابی که تحت عنوان فاطمةالزهراء به نگارش در آورده، حضرت فاطمه علیهاالسلام را اینگونه معرفی میکند: «فاطمه یکی از سازندگان تاریخ اسلام است. در عظمت شأن و رفعتِ مقامِ ارجمند او همین بس که او تنها دختر بزرگوار پیامبر بزرگ صلیاللهعلیهوآلهوسلم و همسر امام علیبن ابیطالب علیهالسلام و مادر حسن علیهالسلام و حسین علیهالسلام است و در حقیقت او آرامِ جان و سرورِ دلِ پیامبر خدا بود. زهرا، همان بانویی است که میلیونها آدمی را چشم و دل به سوی اوست و نام گرامیاش بر زبان ایشان است؛ بانویی که پدرش او را «مام پدر خود» میخواند. تاج کرامتی که پدر بر تارک دختر خویش نهاد، مستوجب تکریم است».
استاد عبدالزّهر
استاد عبدالزّهراء، مؤلّف کتاب الزّهراء، درباره شخصیت حضرت فاطمه علیهاالسلام چنین مینویسد: «هنگامی که میخواهیم درباره حضرت زهرا ـ که نهال پیامبری و درخت امامت است ـ سخن گوییم، ابعاد مجسّم شده رسالت اسلامی در زوایای گوناگون شخصیت حضرتش برایمان جلوهگر میشود و به دنبالش راه میافتیم: «در همسریاش نسبت به علی بن ابیطالب علیهالسلام چهره زندهای که اسلام از پیوند همسری نمونه و مورد رضایت آفریننده ترسیم نموده، جلوهگر میشود و در موضعگیریهای قهرمانانه او پس از رحلت پدربزرگوارش، چشمانداز ژرفی را که اسلام در حقوق و وظایف زن مسلمان تعیین کرده است... میبینیم و دیگر جنبههای شخصیت آن حضرت بر این پایه سنجیده میشود».
استاد محمود عباس محمود عَقّاد
استاد عباس محمود عقّاد مصری میگوید: «در هر دیانتی چهرهای از زن کامل و ارزنده وجود دارد که معتقدان به آن دیانت در مقابل او تعظیم میکنند و او را بسان آیتی از خدا در بین آفرینندگانش، از زن و مرد، میستایند. در بین مسیحیان سیمای حضرت مریم عذرا، مقدّس است در اسلام وجود نورانی و پربرکت زهرا مقدّس است».
دکتر علی ابراهیم حسن
دکتر علی ابراهیم حسن در توصیف کمالات حضرت فاطمه علیهاالسلام مینویسد: «زندگانی حضرت فاطمه صفحه برجستهای از صفحات تاریخ را تشکیل داده است. در آن صفحه چهرههایی گوناگون از بزرگی و عظمت را مشاهده میکنیم. او همچون بلقیس یا کلئوپاترا نیست که عظمت خود را از تخت (فرمانروایی) بزرگ و ثروت کلان و زیبایی کمنظیر خود داشتهاند... بلکه ما در مقابل شخصیتی قرار گرفتهایم که توانسته است هالهای از حکمت و شُکوه را بر پهنه گیتی بگستراند؛ حکمتی که به کتابها و فلاسفه و دانشمندان بر نمیگردد، بلکه تجربههایی است از روزگار مملو از دگرگونیها و پیشامدهای ناگهانی، و شکوهی که از فرمانروایی و ثروت برنخاسته، بلکه از درون روح و اعماق جان او نشأت گرفته است...»
آیتالله سیدکاظم قزوینی
محقق سخت کوش، مرحوم سیدکاظم قزوینی، در اثر ارزشمند خود فاطمةالزهراء من المهد الی اللحد مینویسد: «فاطمه؛ و توچه میدانی که فاطمه کیست؟ یکتا انسانی است که طبیعت زنانگی را پذیرفته تا نشانی از قدرت رسای پروردگار و توانایی شگفتانگیز و نوآور او باشد؛ زیرا خداوند متعال حضرت محمد صلیاللهعلیهوآلهوسلم را به مثابه نشانه قدرتش در بین پیامبران آفرید و سپس پاره تن و دخترش فاطمه زهرا علیهاالسلام را از وجود او آفرید تا نشانهای بر قدرت او در آفرینش آفریدهای از جنس زن باشد که مجموعهای از فضایل و مجموعهای از مواهب و بخششهاست. خداوند متعال به حضرت زهرا علیهاالسلام بیشترین بهره را از شکوه و جلالت بخشیده، به طوری که برای هیچ زنی امکان دسترسی بدان نیست... رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم عظمت و ارج او را اعلام داشته و امیرالمؤمنین علیهالسلام به چشم بزرگی بدو نگریسته و پیشوایان اهل البیت به نظر تقدیس و احترام نگاهش میکنند».
علامه شیخ صاوی شعلان میگوید: «فاطمه علیهاالسلام برای همه بانوان عالم نمونهای است، که همچون ماه درخشان بر آسمان هستی پرتو میافکند».
علامه محمداقبال لاهوری علامه اقبال لاهوری اشعار زیادی در توصیف فضایل و ویژگیهای شخصیتی «ام ابیها» و زهرای بتول سروده است. او در یک بیت آن حضرت را الگوی کامل مادران معرفی میکند: مزرع تسلیم را، حاصل بتول مادران را، اسوه کامل بتول عایشه عایشه دختر خلیفه اول در توصیف حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام میگوید: «هیچ کس را در حرکات و رفتار و راه رسم زندگی و سخن گفتن همچون فاطمه به رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم شبیه ندیدم. هنگامی که به حضور پیامبراکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم داخل میشد آن حضرت به احترام زهرا علیهاالسلام از جای بر میخاستند و دست او را میبوسیدند و پس از خوشآمدگویی او را نزد خویش مینشاندند». علامه سیّد شرف الدّین علامه سیّد شرف الدّین، نویسنده کتاب گرانسنگ المراجعات، در توصیف ویژگیهای حضرت زهرا علیهاالسلام ، با اشاره به خطبههای ایشان، میفرمایند: «حضرت زهرا علیهاالسلام دارای حجتها و براهین رسا و کاملی است که دو خطبه آن حضرت این حقیقت را ثابت میکند. همان گونه که قرآن را به دو فرزند خود میآموختند، ایشان را به فراگیری و حفظ این خطبههاتشویق و ترغیب مینمودند». آیت اللّه شهید مطهری ره استاد شهید آیتاللّه مرتضی مطهری رحمهالله در اشاره به منزلت حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام میفرمایند: «در تاریخ خود اسلام، زنان قدسیه و عالیقدر فراوانند. اما کمتر مردی است که به پای حضرت خدیجه علیهاالسلام برسد و هیچ مردی جز پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و علیبنابیطالب علیهالسلام به پای حضرت زهرا علیهاالسلام نمیرسد. زهرا بر فرزندان خود ـ که امامند ـ و بر همه پیامبران جز خاتم الانبیا صلیاللهعلیهوآلهوسلم ، برتری دارد». آیت اللّه ابراهیم امینی آیت اللّه ابراهیم امینی، در مقدمه کتاب فاطمه بانوی نمونه اسلام، درباره حضرت فاطمه علیهاالسلام مینویسند: «حضرت زهرا علیهاالسلام بدون شک در رأس مقام بانوان اسلام قرار دارد؛ زیرا او تنها بانویی است که پدرش معصوم، شوهرش معصوم و خودش نیز معصوم بوده است. محیط پرورش و زندگی زهرا، محیط عصمت و طهارت بوده است. دوران کودکی خویش را در خانه شخص اوّل اسلام، یعنی پیغمبر برگزیدهای که تحت تربیت مستقیم پروردگار جهان قرار داشت، طی کرد. دوران خانهداری و بچهداری را در خانه دوّمین شخصیّت ممتاز اسلام، یعنی علیبن ابیطالب علیهالسلام ، گذراند. در این دوران کوتاه دو پسر معصوم، یعنی حسن و حسین، را تربیت کرد و دو دختر شجاع و فداکار مانند زینب و امکلثوم، به جامعه تحویل داد. در چنین خانهای به طور قطع میتوان نتایج درخشان احکام و برنامههای اسلامی را آشکارا دید» استاد سید جعفر شهیدی استاد دکتر سیدجعفر شهیدی در صفحات آغازین کتابی که درباره زندگانی حضرت زهرا علیهاالسلام نوشتهاند، در توصیف آن حضرت از جمله مینویسند: «نام او فاطمه است. فاطمه وصفی است از مصدر فَطْم، و فطم در لغت عرب به معنی بریدن، قطع کردن و جدا شدن آمده است. این صیغه که بر وزن فاعل است معنی مفعولی میدهد و به معنی بریده و جدا شده است. فاطمه از چیز جدا شده است؟ در کتابهای شیعه و سنی روایتی میبینیم که پیغمبر فرمودند: او را فاطمه نامیدند چون خود و شیعان او از آتش دوزخ بریدهاند... باری پرورش زهرا در کنار پدرش رسول خدا و در خانه نبوّت بود؛ آنجا که فرود آمد نگاهِ فرشتگان، و مرکز نزول وحی و آیههای قرآن است... تربیت دینی را هم از آموزگاری چون محمّد فرا گرفت؛ پیغمبری که معلِّم انسانهای جهان است و تا جهان باقی است مشعل دین و دانش به نام او فروزان...» آیت اللّه مجاهد سید فضل اللّه آیت اللّه سیّد محمد حسین فضلاللّه درباره حضرت زهرا علیهاالسلام مینویسند: «زمانی که زهرا را به یاد میآوریم، به یاد آرمان رسالت میافتیم. افرادی در تاریخ وجود دارند که با مرگ به پایان راه میرسند؛ چرا که زندگیشان تنها در هستیِ خودشان خلاصه و محدود شده است؛ ولی افراد دیگری نیز وجود دارند که در فضایی زندگی میکنند که از خلال رسالت امتداد مییابد و فاطمه علیهاالسلام از جمله اینگونه انسانهاست. نمیتوان پیامبر خدا را به یاد آورد و از فاطمه زهرا علیهاالسلام یاد نکرد. نمیتوان دوره کودکی حسن و حسین و زینب علیهماالسلام را به یاد آورد و فاطمه زهرا(س) را به خاطر نیاورد، به همین سبب است که ما میخواهیم، زهرا در قلوب و عقول ما به مثابه پیام و رسالت اندیشه باقی بماند». حفصه حفصه، دختر عُمر بن خطاب، در شب عروسی حضرت فاطمه علیهاالسلام به عنوان شادباش و معرفی هرچه بیشتر فضایل و کمالات آن حضرت اشعاری را به این مضمون زمزمه میکرد: «فاطمه بهترینِ زنان عالم است. او چهرهای همانند ماه دارد. خداوند تو را بر تمام آدمیان، به فضل کسی که به آیات قرآن مخصوص شد فضیلت و برتری بخشید. خدای تعالی تو را به همسری جوانی برتر، یعنی علی که بهترینِ افراد است، درآورد. پس ای زنان، با فاطمه همگام شوید که به راستی او، هم خود بزرگوار است و هم از خاندان بزرگان است».