نگاهی به اسم او

شخصیت فاطمه علیهاالسلام در سخن دیگران

حضرت امام خمینی رحمت الله علیه

حضرت امام خمینی رحمه‏الله در توصیف کمالات والای عرفانی و الهی حضرت صدیقه طاهره می‏فرمایند: «تمام ابعادی که برای زن متصوّر است و برای یک انسان متصوّر است، در فاطمه زهرا علیهاالسلام جلوه کرده و بوده است. یک زن معمولی نبوده است؛ یک زن روحانی، یک زن ملکوتی، یک انسان به تمام معنا انسان [بوده] تمام نسخه انسانیت، تمام حقیقت زن، تمام حقیقت انسان [است]. او زن معمولی نیست او موجودی ملکوتی است که در عالم به صورت انسان ظاهر شده است... تمام هویّت‏های کمالی که در انسان متصوّر است و در زن تصوّر دارد، تمام در این زن است... زنی که تمام خاصّه‏های انبیا در اوست؛ زنی که اگر مرد بود، نبیّ بود؛ زنی که اگر مرد بود به جای رسول اللّه بود... انسانی است به تمام معنی انسان، زنی است به تمام معنی زن. صدیقه طاهره... از مرتبه طبیعت شروع کرده است [و] حرکت کرده است؛ حرکت معنوی با قدرت الهی، با دست غیبی. با تربیت رسول الله صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم مراحل را طی کرده است تا رسیده است به مرتبه‏ای که دست همه از او کوتاه است...».

مقام معظّم رهبری دام ظله العالی

مقام معظّم رهبری حضرت آیت‏الله خامنه‏ای در عباراتی این‏گونه به توصیف حضرت فاطمه علیهاالسلام می‏پردازند: «قلب این زن حکیمه و این زن عالمه و این زن محدثّه و این زنی که با عوالم غیب ارتباط داشت و این زنی که فرشتگان با او حرف می‏زدند، آن‏چنان به عوالم مُلک و ملکوت روشن بود که قلب علی علیه‏السلام و قلب پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم . این زن با همه ظرفیّت و با آن مقام شامخ پشت امیرالمؤمنین علیه‏السلام مثل کوه ایستاد و تا زنده بود در همه مراحل زندگی با تمام وجود از امیرالمؤمنین علیه‏السلام و از مقام ولایت دفاع کرد. علاّمه مجلسی می‏گوید: بزرگان فُصَحا و بُلَغا از علوّ کلمات و مضامین ظاهر و باطن کلمات خطبه‏ای که زهرا علیهاالسلام در مسجد مدینه ایراد کرد، انگشت تعجّب به دندان گزیدند... فاطمه زهرا علیهاالسلام با آن حال غم و اندوه به مسجد رفت و ارتجالاً و بدون اینکه قبلاً آن را تنظیم کرده باشد [آن را] بر زبان جاری کرده است. آن بیان حکیمانه و آن ارتباط با غیب و آن ظرفیت والا و بالا و آن نورانیّت قلب و بیان را همه و همه، یکسره در راه خدا خرج کرده است».

سلیمان کتانی

سلیمان کتانی نویسنده، شاعر و ادیب مسیحی لبنانی، مؤلّف کتاب ارزشمند فاطمه زهرا،

زِهی در کمان (فاطمة‏الزهراء وَتَرٌ فی عَمَدٍ) در توصیف حضرت زهرا علیهاالسلام چنین می‏نویسد: «فاطمه زهرا علیهاالسلام مقامی والاتر از آن دارد که سندهای تاریخی و روایتی به سوی او اشاره کنند و گرامی‏تر از آن است که شرح حال گونه‏ها به جانب وی راهنما باشند. فاطمه علیهاالسلام را همین چهارچوب کافی است که وی دختر محمد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم و همسر علی علیه‏السلام و مادر حسن و حسین علیه‏السلام و بزرگ بانوی جهان است».

در جای دیگر می‏نویسد: «قهرمانی نیرویی نیست که مستند به تن و بازو باشد، یا مستند به تاج و تخت؛ بلکه قهرمانی چیزی است که منطق، عقل، رشد و فهم را به کار گیرد؛ آن گاه هدف‏ها را تعیین کند و برنامه را ترسیم نماید و قهرمانی زهرا علیهاالسلام چیزی جز این معنی بزرگ نبود. از این رو از هر چه عامل روشنایی دیگران می‏شد بهره گرفت، بی‏آن‏که بازوان ناتوان و نزار، و پهلوی لاغر و نحیف وی در این خواست او مؤثّر باشد».

استاد توفیق ابوعلم

استاد توفیق ابوعلم، از نویسندگان و پژوهشگران معاصر مصر، در کتابی که تحت عنوان فاطمة‏الزهراء به نگارش در آورده، حضرت فاطمه علیهاالسلام را این‏گونه معرفی می‏کند: «فاطمه یکی از سازندگان تاریخ اسلام است. در عظمت شأن و رفعتِ مقامِ ارجمند او همین بس که او تنها دختر بزرگوار پیامبر بزرگ صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم و همسر امام علی‏بن ابی‏طالب علیه‏السلام و مادر حسن علیه‏السلام و حسین علیه‏السلام است و در حقیقت او آرامِ جان و سرورِ دلِ پیامبر خدا بود. زهرا، همان بانویی است که میلیون‏ها آدمی را چشم و دل به سوی اوست و نام گرامی‏اش بر زبان ایشان است؛ بانویی که پدرش او را «مام پدر خود» می‏خواند. تاج کرامتی که پدر بر تارک دختر خویش نهاد، مستوجب تکریم است».

استاد عبدالزّهر

استاد عبدالزّهراء، مؤلّف کتاب الزّهراء، درباره شخصیت حضرت فاطمه علیهاالسلام چنین می‏نویسد: «هنگامی که می‏خواهیم درباره حضرت زهرا ـ که نهال پیامبری و درخت امامت است ـ سخن گوییم، ابعاد مجسّم شده رسالت اسلامی در زوایای گوناگون شخصیت حضرتش برایمان جلوه‏گر می‏شود و به دنبالش راه می‏افتیم: «در همسری‏اش نسبت به علی بن ابیطالب علیه‏السلام چهره زنده‏ای که اسلام از پیوند همسری نمونه و مورد رضایت آفریننده ترسیم نموده، جلوه‏گر می‏شود و در موضع‏گیری‏های قهرمانانه او پس از رحلت پدربزرگوارش، چشم‏انداز ژرفی را که اسلام در حقوق و وظایف زن مسلمان تعیین کرده است... می‏بینیم و دیگر جنبه‏های شخصیت آن حضرت بر این پایه سنجیده می‏شود».

استاد محمود عباس محمود عَقّاد

استاد عباس محمود عقّاد مصری می‏گوید: «در هر دیانتی چهره‏ای از زن کامل و ارزنده وجود دارد که معتقدان به آن دیانت در مقابل او تعظیم می‏کنند و او را بسان آیتی از خدا در بین آفرینندگانش، از زن و مرد، می‏ستایند. در بین مسیحیان سیمای حضرت مریم عذرا، مقدّس است در اسلام وجود نورانی و پربرکت زهرا مقدّس است».

دکتر علی ابراهیم حسن

دکتر علی ابراهیم حسن در توصیف کمالات حضرت فاطمه علیهاالسلام می‏نویسد: «زندگانی حضرت فاطمه صفحه برجسته‏ای از صفحات تاریخ را تشکیل داده است. در آن صفحه چهره‏هایی گوناگون از بزرگی و عظمت را مشاهده می‏کنیم. او همچون بلقیس یا کلئوپاترا نیست که عظمت خود را از تخت (فرمانروایی) بزرگ و ثروت کلان و زیبایی کم‏نظیر خود داشته‏اند... بلکه ما در مقابل شخصیتی قرار گرفته‏ایم که توانسته است هاله‏ای از حکمت و شُکوه را بر پهنه گیتی بگستراند؛ حکمتی که به کتاب‏ها و فلاسفه و دانشمندان بر نمی‏گردد، بلکه تجربه‏هایی است از روزگار مملو از دگرگونی‏ها و پیشامدهای ناگهانی، و شکوهی که از فرمانروایی و ثروت برنخاسته، بلکه از درون روح و اعماق جان او نشأت گرفته است...»

آیت‏الله سیدکاظم قزوینی

محقق سخت کوش، مرحوم سیدکاظم قزوینی، در اثر ارزشمند خود فاطمة‏الزهراء من المهد الی اللحد می‏نویسد: «فاطمه؛ و توچه می‏دانی که فاطمه کیست؟ یکتا انسانی است که طبیعت زنانگی را پذیرفته تا نشانی از قدرت رسای پروردگار و توانایی شگفت‏انگیز و نوآور او باشد؛ زیرا خداوند متعال حضرت محمد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم را به مثابه نشانه قدرتش در بین پیامبران آفرید و سپس پاره تن و دخترش فاطمه زهرا علیهاالسلام را از وجود او آفرید تا نشانه‏ای بر قدرت او در آفرینش آفریده‏ای از جنس زن باشد که مجموعه‏ای از فضایل و مجموعه‏ای از مواهب و بخشش‏هاست. خداوند متعال به حضرت زهرا علیهاالسلام بیشترین بهره را از شکوه و جلالت بخشیده، به طوری که برای هیچ زنی امکان دسترسی بدان نیست... رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم عظمت و ارج او را اعلام داشته و امیرالمؤمنین علیه‏السلام به چشم بزرگی بدو نگریسته و پیشوایان اهل البیت به نظر تقدیس و احترام نگاهش می‏کنند».

علامه شیخ صاوی شعلان می‏گوید: «فاطمه علیهاالسلام برای همه بانوان عالم نمونه‏ای است، که همچون ماه درخشان بر آسمان هستی پرتو می‏افکند».