منبع :مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران
پروکتیت اولسراتیو چیست؟ پروکتیت اولسراتیو در تمام سنین دیده میشود اما به طور کلی شروع علائم بین 20 و 40 است.پروکتیت، التهاب راست روده است، یعنی 15 تا 20 سانتی متر انتهای روده جایی که مدفوع را قبل از آن که توسط مقعد بیرون راندهشود نگهداری میکند. التهاب واکنش بدن به آسیب یا تحریک است که منجر به تورم، قرمزی و درد میشود. علت التهاب در پروکتیتاولسراتیو شناخته شده نیست. بنابراین پروکتیتاولسراتیو به معنی ایجاد زخم یا آسیب دیدگیهای کوچک بر روی سطح راست روده است. این زخمها ممکن است خونریزی کرده و نهایتاً به صورت مدفوع خونی تظاهر کنند. بیماری التهابی روده (IBD) باعث زخمی شدن و التهاب بستر روده بزرگ و راست روده میشود. کولیتاولسراتیو فرمی از IBD است که روده بزرگ و راست روده را گرفتار میکند، پروکتیت اولسراتیو به راست روده محدود میشود، بیمارانی که از آن رنج میبرند، دچار عوارض بیشتری نسبت به سایر فرمهای IBD میشوند. در اکثریت بیماران، پروکتیتاولسراتیو به بیماری جدی تری تبدیل نمیشود.
علائم پروکتیتاولسراتیو چه چیزها یی هستند؟
علائم پروکتیتاولسراتیو شامل
1-خونریزی از مقعد
2-تغییر عادت دفع مدفوع، اسهال یا یبوست
3-زور پیچ، تمایل مداوم و احساس اجبار برای دفع مدفوع
4-خون، بلغم و یا چرک در مدفوع
5-ترشح مقعدی بلغمی و یا خون بدون مدفوع
اغلب به طور همزمان چند علامت دارند. برای مثال دفع مکرر مدفوع، خونریزی مقعدی، احساس اجبار به دفع کردن و زور پیچ به طور شایع با یکدیگر اتفاق میافتد.
بعضی علائم بیماری را هر روز تجربه میکنند. بعضی دیگر فقط گهگاهی علائمشان شعلهور میشود و دورههای فروکش که چندین هفته، ماهها یا حتی سالها طول میکشد، دربین فواصل حاد بیماری وجود دارد.
چگونه پزشک این بیماری را تشخیص میدهد؟
برای تشخیص، دکتر نیاز به گرفتن شرح حال کامل، انجام معاینه بالینی، انجام آزمایشات خونی و یا عکسبرداری و آزمایشات مدفوع خواهدداشت. بسیاری از پزشکان برای تشخیص سیگموئیدسکوپی انعطافپذیر استفاده خواهندکرد که مستلزم جاگذاری یک وسیله انعطاف پذیر به داخل راست روده و انتهای روده بزرگ توسط سیگموئیدسکوپ میان پروکتیتاولسراتیو و کولیتاولسراتیو افتراق گذارد. پزشکتان ممکن است نمونههای بافتی از بستر ملتهب مقعدی بردارد تا تشخیص بیماری را تأیید کند.
چه کارهایی برای کنترل بیماری میتوان انجام داد؟
ویزیتهای مرتب پزشکتان و پیروی از رژیم درمانی تجویز شده برای درمان کلی پروکتیتاولسراتیو مهم هستند.
1- غذا و تغذیه
غذا ممکن است علائم پروکتیتالسراتیو را آرام یا تشدید کند ردگیری پاسخ بدنتان به غذاهای معین، میتواند به شناختن غذاهایی که وضعیت شما را بدتر میکنند، منجر کند. شما میتوانید این چیزها را با پزشکتان مطرح کنید تا مشخص شود که آیا تغییرات رژیم غذایی ممکن است علائم شما را بهبود بخشند یا خیر.
2- سلامت روانی (فکری)
فشار روحی، استرس و اضطراب ممکن است علائم را بدتر کند. درباره استراژیها برای کاهش فشارهای روانی با پزشکتان صحبت کنید. همچنین سازمانهای حمایتی میتوانند از طریق مشورت و تکنیکهای خاص، شرایط کاهش فشارهای روحی را فراهم کنند.
پزشک چگونه پروکتیتالسراتیو را درمان خواهدکرد؟
هدف اولیه از درمان بهبود و در صورت امکان کاهش علائم است. پزشکتان درمان مناسب را برپایه شدت علائم و همینطور وسعت و شدت التهاب راست روده ( که توسط سیگموئیدسکوپ آشکار میشود) انتخاب خواهدکرد. پروکتیتالسراتیو خفیف تا متوسط معمولاً میتواند به صورت موفقیت آمیزی با بکارگیری درمانهای موضعی، یا مستقیماً بداخل راست روده درمان شود.
داروهای شایع که از طریق مقعدی استفاده میشوند شامل: هیدرورکورتیزون در کف، تنقیه و یا شیاف میباشند. آمینوسالیسیلیکاسید ((5-ASA به شکل تنقیه یا شیاف میباشد. اگر علائم با درمانهای مقعدی کنترل نشوند. درمان خوراکی با سولفاسالازین(5-ASA) یا کورتیکواستروئیدها ممکن است نیاز باشد برای بعضی بیماران ترکیب هر دو نوع درمان از طریق (شیاف و تنقیه) یا ترکیب خوراکی و مقعدی بسیار مؤثر خواهد بود. همانند هر دارویی، بخصوص آنهایی که فقط با تجویز پزشک قابل دسترسی هستند، اطمینان حاصل کنید که دارو را همانطور که پزشکتان دستور دادهاست، مصرف میکنید.
طریقه استفاده از کف مقعدی (کورتیفوم)
1-ظرف محتوی کف را به مدت 10- 5 ثانیه با شدت تکان دهید. در پوش آن را در طی استفاده برندارید.
2-به صورت آرام شناور اپلیکاتور را پشت خط پرشدگی عقب بکشید تا اینکه دیگر عقب نیاید.
3-ظرف محتوی کف را سر بالا و بر سطح تراز نگهدارید نوک اپلیکاتور را برروی دماغه درب ظرف محتوی کف قرار دهید.
4-برای پر کردن خمره اپلیکاتور
A.سر بالا نگه دارید، انگشت نشانه و میانی را برروی لبه های کنار در ظرف محتوی کف قرار دهید و
B.لبههای در را به طرف پایین فشار دهید و رها کنید.
C.مکث کنید، اجازه بدهید کف وارد بشود و خمره اپلیکاتور را پرکند.
D.وقتی که کف دیگر به اپلیکاتور وارد نشد مرحله 4B را تکرار کنید تا اینکه کف تا خط پرشدگی بالا بیاید و اپلیکاتور را پرکند. به محض اینکه اپلیکاتور پور شد آن را جدا کنید.
5-اپلیکاتور را محکم توسط خمره نگهدارید برای اطمینان شست و انگشت میانی را در زیر و دو طرف خمره قرار دهید، به آرامی نوک آن را داخل مقعد بگذارید. به محض آنکه داخل مقعد قرار گرفت، دکمه آن را فشار دهید تا کف خارج شود، سپس اپلیکاتور را بیرون بکشید.
6-قسمتهای اپلیکاتور بایستی برای شستشوی کامل با آبگرم از یکدیگر جدا شده و به طور مجزا شسته شوند.