نگاهی به اسم او

مناجات حضرت امیر المؤمنین علیه السلام

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ الْأَمَانَ یَوْمَ لا یَنْفَعُ مَالٌ وَ لا بَنُونَ إِلا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ خدای من از تو امان میخواهم برای روزی که فرزندان واموال سودی نمیبخشند مگر کسی که با قلب سلیم بسوی توبیاید  وَ أَسْأَلُکَ الْأَمَانَ یَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى یَدَیْهِ یَقُولُ یَا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلا وامان میخواهم برای روزی که ظالم انگشت به دهان گرفته وگوید ایکاش با پیامبر همراهی کرده بودم  وَ أَسْأَلُکَ الْأَمَانَ یَوْمَ یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیمَاهُمْ فَیُؤْخَذُ بِالنَّوَاصِی وَ الْأَقْدَامِ و امان میخواهم برای روزی که مجرمین از روی چهره شناسایی میشوند وموهایشان ریسمان پاهاشان میشود وَ أَسْأَلُکَ الْأَمَانَ یَوْمَ لا یَجْزِی وَالِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جَازٍ عَنْ وَالِدِهِ شَیْئا إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ  وامان میخواهم روزی که هیچ پدر وفرزندی را به جای هم پاداش نمیدهند ومجازات نمیکنند وَ أَسْأَلُکَ الْأَمَانَ یَوْمَ لا یَنْفَعُ الظَّالِمِینَ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ  لدَّارِ وامان میخواهم برای روزی که عذر خواهی  ستمکار سودی برایش ندارد واز رحمت تو بدور است  وجایگاه بسیاربدی دارد  وَ أَسْأَلُکَ الْأَمَانَ یَوْمَ لا تَمْلِکُ نَفْسٌ لِنَفْسٍ شَیْئا وَ الْأَمْرُ یَوْمَئِذٍ لِلَّهِ وامان میخواهم برای روزی که هیچکس مالک هیچ چیز نیست وفرمانفرما فقط تویی وَ أَسْأَلُکَ الْأَمَانَ یَوْمَ یَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِیهِ وَ أُمِّهِ وَ أَبِیهِ وَ صَاحِبَتِهِ وَ بَنِیهِ لِکُلِّ امْرِى‏ءٍ مِنْهُمْ یَوْمَئِذٍ شَأْنٌ یُغْنِیهِ  وامان میخواهم برای روزی که افراد از برادر و مادر وپدر وهمسر فرزندان خود فرار میکنند و هر کس سخت گرفتارعمل  خویش است   وَ أَسْأَلُکَ الْأَمَانَ یَوْمَ یَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ یَفْتَدِی مِنْ عَذَابِ یَوْمِئِذٍ بِبَنِیهِ وَ صَاحِبَتِهِ وَ أَخِیهِ وَ فَصِیلَتِهِ الَّتِی تُؤْوِیهِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ جَمِیعا ثُمَّ یُنْجِیهِ کَلا إِنَّهَا لَظَى نَزَّاعَةً لِلشَّوَى

واز تو امان میخواهم برای روزی که مجرم حاضر است بخاطر عذابی که گرفتار انست  فرزندان وهمسر وبرادرش را وهر کس وهرچیزی را روی زمین است فدا کند تا نجات پیدا کند ولی به هیچ وجه ممکن نیست به اتشی وعذابی گرفتار است که پوست

از سر میکند   مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْمَوْلَى وَ أَنَا الْعَبْدُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْعَبْدَ إِلا الْمَوْلَى مولای من ای مولی من تو مولایی ومن عبد چه کسی غیر ازمولا به بنده رحم میکند ودلش بحال او میسوزد  مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْمَالِکُ وَ أَنَا الْمَمْلُوکُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْمَمْلُوکَ إِلا الْمَالِکُ مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْعَزِیزُ وَ أَنَا الذَّلِیلُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الذَّلِیلَ إِلا الْعَزِیزُ  مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْخَالِقُ وَ أَنَا الْمَخْلُوقُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْمَخْلُوقَ إِلا الْخَالِقُ

 مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْعَظِیمُ وَ أَنَا الْحَقِیرُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْحَقِیرَ إِلا الْعَظِیمُ  مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْقَوِیُّ وَ أَنَا الضَّعِیفُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الضَّعِیفَ إِلا الْقَوِیُّ  مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْغَنِیُّ وَ أَنَا الْفَقِیرُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْفَقِیرَ إِلا الْغَنِیُّ  مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْمُعْطِی وَ أَنَا السَّائِلُ وَ هَلْ یَرْحَمُ السَّائِلَ إِلا الْمُعْطِی  مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْحَیُّ وَ أَنَا الْمَیِّتُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْمَیِّتَ إِلا الْحَیُّ

 مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْبَاقِی وَ أَنَا الْفَانِی وَ هَلْ یَرْحَمُ الْفَانِیَ إِلا الْبَاقِی  مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الدَّائِمُ وَ أَنَا الزَّائِلُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الزَّائِلَ إِلا الدَّائِمُ مَوْلایَ   یَا مَوْلایَ أَنْتَ الرَّازِقُ وَ أَنَا الْمَرْزُوقُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْمَرْزُوقَ إِلا الرَّازِقُ  مَوْلایَ مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْجَوَادُ وَ أَنَا الْبَخِیلُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْبَخِیلَ إِلا الْجَوَادُ مولی یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْمُعَافِی وَ أَنَا الْمُبْتَلَى وَ هَلْ یَرْحَمُ الْمُبْتَلَى إِلا الْمُعَافِی  مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْکَبِیرُ وَ أَنَا الصَّغِیرُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الصَّغِیرَ إِلا الْکَبِیرُ  مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْهَادِی وَ أَنَا الضَّالُّ وَ هَلْ یَرْحَمُ الضَّالَّ إِلا الْهَادِی مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الرَّحْمَنُ وَ أَنَا الْمَرْحُومُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْمَرْحُومَ إِلا الرَّحْمَنُ  مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ السُّلْطَانُ وَ أَنَا الْمُمْتَحَنُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْمُمْتَحَنَ إِلا السُّلْطَانُ

 مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الدَّلِیلُ وَ أَنَا الْمُتَحَیِّرُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْمُتَحَیِّرَ إِلا الدَّلِیلُ  مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْغَفُورُ وَ أَنَا الْمُذْنِبُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْمُذْنِبَ إِلا الْغَفُورُ  مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْغَالِبُ وَ أَنَا الْمَغْلُوبُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْمَغْلُوبَ إِلا الْغَالِبُ

 مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الرَّبُّ وَ أَنَا الْمَرْبُوبُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْمَرْبُوبَ إِلا الرَّبُّ  مَوْلایَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ الْمُتَکَبِّرُ وَ أَنَا الْخَاشِعُ وَ هَلْ یَرْحَمُ الْخَاشِعَ إِلا الْمُتَکَبِّرُ  مَوْلایَ یَا مَوْلایَ ارْحَمْنِی بِرَحْمَتِکَ وَ ارْضَ عَنِّی بِجُودِکَ وَ کَرَمِکَ وَ فَضْلِکَ یَا ذَا الْجُودِ وَ الْإِحْسَانِ وَ الطَّوْلِ وَ الامْتِنَانِ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ‏

او در خانه وحی به دنیا آمد و در مهبط فرشتگان رشد یافت. در محلی نشو و نما کرد که آیه‏های قرآن در آن جا نازل شده‏اند. خانه او از خشت و گلی بیش نبود ولی خانه زبده‏ترین انسانهای جهان بود، پدرش خاتم انبیاء و مادرش سیده النساء او را چون دو بال ملکوتی در میان گرفتند و به رشد و پرورش او همت گماشتند.

او نخستین ثمره وحی و نبوت است و طبعاً سرمایه‏گذاری درباره او بسیار. و این درس مهمی برای مسلمانان است که برای داشتن نسلی ارزنده و پر ثمر حضور والدین عامل و متعهد ضروری است. پدر و مادر چون دو بالند که باید فرزند را هم چون جوجه‏ای زیر پر گیرنده و از حرارت بدن وگرمی عاطفه، در آنان حرارت ایمان و علاقه به مذهب را در او پدید آورند و کودکی که از این حرارت دور باشد بزرگ نخواهد شد.

حضرت فاطمه - سلام الله علیها- در شرایطی بود که تنها کودک خانواده بحساب می‏آید، آنهم خانواده‏ای که پسر نداشت. دو خواهر بزرگش پیش از او ازدواج کرد و ترک خانواده خود کرده بودند. همبازی او بدین سان تنها پدر و مادر اویند و همراز او مادرش.

بسته به اینکه سال ولادت او را در چه تاریخی حساب کنیم می‏توانیم حدس بزنیم که ایام شیر خوارگی را در شعب گذرانده یا نه، محتمل است او در همانجا به راه افتاده و یا به زبان آمده باشد و در آن دوران خردسالی و پرستاری جز محیط شعب را ندیده باشد. ولی در تمام دوران خردسالی او پدرش که مصداق وانک لعلی خلق عظیم است[1] توجه عمیقش را به او مبذول می‏داشت و مهر و محبتش را درباره او اعمال کرده و برای آینده‏ای دشوار او را نیکو به بار می‏آورد. آری همت پدر و مادرش او را ام الائمه ساخت، و حضرت فاطمه - سلام الله علیها- پروراند که میراث قرآن و عترت ازطریق او سرایت یابند. در همرازی به مادر به درجه‏ای رسید که توانست وارث اسرار مادر و متحمل آن باشد. و در همراهی با پدر به درجه‏ای رسید که لقب ام ابیها گرفت و در همه این مورد عنایت خدا با او قرین بود.

مرگ مادر

براساس پاره‏ای از روایات او هنوز کودک و خردسال بود و نیاز به مادر را با تمام وجود احساس می‏کرد که دست اجل آغوش مادر را از او گرفت و در کودکی به دنبال جنازه مادر روانش ساخت. او حامل اسرار مادر و در دم مرگ حامل پیام مادر به پدر و در لحظات جان سپردن خدیجه، مایه آرامش و تسلی او بود.

خدیجه در هنگام مرگ به فکر تجهیز و کفن خویش افتاد و دید که فاقد کفن است. زنی که روزی شوکت عظیم و ملوکانه‏ای داشت و عمری را پیش از ازدواج با پیامبر غرق در نعمت گذارنده بود، با بذل و بخشش مختارانه دستش از مال دنیا چنان خالی شده بود که حتی کفنی برای خود ذخیره نکرده بود. از طریق حضرت فاطمه - سلام الله علیها- از پیامبر اسلام - صلی الله علیه و آله- خواست عبای خود را کفنش کند.

حضرت خدیجه - سلام الله علیها- در دم مرگ دلواپس بود، دلواپس دختری که باید درگرداب بلا غوطه بخورد، خس و خاشاک از سرو روی پدر پاک کند و برای او ام ابیها باشد. دختری که باید قربان و صدقه اسلام شود، در فقری سخت بسوزد و باجهل‏ها و نادانی‏ها بسازد، و حتی ضربه‏های خصم را بر بازو و لطمه در را بر پهلو تحمل کند.

حضرت خدیجه - سلام الله علیها- در حین مرگ به رسول خدا سفارش کرد حضرت فاطمه - سلام الله علیها- را به خدا و به دست تو می‏سپارم، مراقب دختر کوچکم باش... حضرت فاطمه - سلام الله علیها- کوچک کنار بستر مرگ مادر می‏نشیند و جان دادن او را تماشا می‏کند، به مادر دلداری و تسلیت می‏دهد تا آرام جان بسپرد به او قول و اطمینان می‏دهد که به وصایایش عمل خواهد کرد.

او شاهد آخرین دم مادر است که به همراه آن این کلمات را از او می‏شنود: ان الله هو السلام، و منه السلام، و الله یعود السلام. حضرت خدیجه - سلام الله علیها- از دنیا می‏رود در حالیکه عمر حضرت فاطمه - سلام الله علیها- را قویاً بین 5 تا 10 سال و محتملاً تا 15 سال می‏توان ذکر کرد.

همگامی با پدر

حضرت فاطمه - سلام الله علیها- از همان دوران کودکی که در کشمکش‏های پدر با مشرکان با او همراه همگام بود.

- او در جریان نقشه ترور پیامبر قرار گرفته و پدر را مضطربانه از این واقعه هشدار داد.

- دشمن شکمبه شتر یا گوسفند بر سر پدر می‏ریزد و او با دستهای کوچک خود آنها را از سر و روی پدر پاک می‏کند.

- پدرش را کتک می‏زنند و او از شدت تاثر می‏گرید و پدر را نوازش می‏کند.

- بر بدن پدرش جراحات وارد می‏کنند او هم چون پرستاری مهربان بر آن جراحات مرهم می‏گذارد.

- والحق که این دختر را چه تحملی در رنجها و نامردی‏ها بود و چه آثاری از خدمات ارزنده.

- السلام علی البتول الطاهره ؛ الصدیقه المعصومه، المغصوبه حقها و الممنوعه ارثها.

- السلام علی بضعه لحمه و صمیم قلبه و رحمه اله و برکاته.

________________________________________

[1] . سوره قلم، آیه 4. دکتر علی قائمی- در مکتب فاطمه (س)