بسمه تعالی
مجموعه عواملی که به نحوی در موفقیت روحانیت در دعوت الی الله و آبادانی مساجد موثراست عبارتند از:
الف :نماز جماعت یومیه در نماز جماعت اصل بر شرکت بیشتر مردم است و اول وقت بودن آن در مرتبه دوم است .بر این اساس :بهتر است نماز صبح کمی قبل از طلوع آفتاب به جماعت اقامه شود تا تعداد بیشتری در آن شرکت نمایند مگر در جایی که مردم اغلب سحر خیز هستند .
نمازهای ظهر وعصر بهتر است در ساعت ثابتی همیشه و مداوم مثلا 12ونیم اقامه شود چنانچه ساعت اقامه نماز به تبع ظهر شرعی تغییر کند ممکن است از تعداد شرکت کنندگان در نماز کاسته شود.چنانچه در مناطقی اغلب مردم در ساعت معینی بخاطر نوع شغل و... بیشتر در مسجد ونماز جماعت شرکت میکنند بهتر است اوقات نماز بگونه ای تنظیم شود که تعداد بیشتری بتوانند در آن شرکت کنند روحانی مسجد میتواند بررسی های لازم را انجام دهد تا ساعت مناسبی را برای اوقات نماز تعیین و اعلام کند. بدیهی است بعد از حضور حد اکثری مردم روحانی باید تبلیغ نماید تا ممکن است بتدریج وقت نماز را به اول آن برساند تا زمانیکه حضور حداکثری مردم در زمان خاص میسر میشود بهتر است نماز جماعت در آن اوقات اقامه شود.مدت اقامه نماز :مدت زمان طول کشیدن نماز جماعت بهتر است مورد رضایت اکثریت باشد وروحانی میتواند نظر خواهی کند وزمان متوسطی را برای نمازش انتخاب کند که همه بطور اتفاق راضی باشند واگر چنانچه حتی یک نفر ممکن است بخاطر طول کشیدن نماز ترکت جماعت کند بهتر است روحانی نماز را بقدری سبک بگیرد تا رضایت آن فرد هم جلب شود حضور افراد باید بصورت نامرعی ارزیابی وکنترل شود ودلایل اقبال وادبارمردم مشخص و یادداشت گردد ودر جهت رفع موانع حضوروانجام بیشتر امر باعث جذب مردم اقدام شود وبطور کلی خوب است زمان متوسط معقولی برای طول اقامه نماز انتخاب شود. زمانی معادل گفتن حمد بصورت شمرده وسوره قدر در رکعت اول وسوره توحید یا کوثر وسه مرتبه تسبیحات اربعه شمرده و ذکر رکوع به اندازه یک سبحان ربی العظیم وبحمده به علاوه رب صل علی محمد واله بیشتر طول نکشد وذکر سجده به اندازه یک سبحان ربی الاعلی وبحمده به علاوه رب صل علی محمد واله .نماز باید به آرامی نه خیلی تند ونه خیلی کند اقامه شود بطوریکه افراد مسن بتوانند همراهی کنند یعنی احساس نشود نماز با دستپاچگی اقامه میشود یا برعکس سراشیبی بس تندی بالا میرود
چه خوب است امام جماعت وجمعه اذکاری که واجب یا مستحب نیست که بلند خوانده شود آهسته ودر دل بخواند بخصوص موقعی که نمازجماعت مکبر دارد و قرائت بهتر است به حالت حزن باشد وحالت آواز نداشته باشد.اگر تعداد نمازگزاران کم است وصدای امام به همه میرسد مکبر نباشد بهتر است و اگر جمعیت طوری است که صدای مکبر را همه نمازگزاران بدون بلندگو میشنوند از بلندگو استفاده نشود بهتر است .بین دو نماز به اندازه اقامه دو رکعت نماز بیشتر وقفه ایجاد نشود و از هر گونه سخنرانی و...که مردم را معطل میکند به هر عنوان اجتناب اکید شود.
بعد از نمازها ودربعد از نماز صبح و عصر وعشاء فقط در غیر اوقاتی که مراسم خاصی برگزار میشود روحانی به مدت حد اکثر ده دقیقه مطلب آماده کرده قبلی شامل ترکیب از چند بند از موارد زیر یک آیه قرآن با ترجمه روان یکی ازوارستگان حوزه یک حدیث صحیح مدقن و معقول درمورد مسائل مورد نیاز جدی آن جمع یک حکم شرعی مورد نیاز یک بند از ادعیه صحیفه سجادیه یا علویه یا بخشی از یک خطبه نهج البلاغه یک جمله برجسته از حضرت امام خمینی ره یا مقام معظم رهبری مدظله برای مردم بازگو کند
طلاب جوان میتوانند عینا نقل قول بعض صاحبان نفوس طیبه از اساتید و فضلا چون آن رجل وارسته الهی حضرت آیه الله مجتهدی رحمت الله علیه نمایند تا خشنودی آن ارواح طیبه مزید توفیقاتشان شود. روحانی باید مواظبت کند که گرم شدن مجلس وجماعت به هیج وجه موجب وسوسه شیطان در طولانی شدن صحبت یا نماز نشود .اذان ظهر به وقت شرعی گفته شود و اذان نماز مدتی قبل از اقامه نماز بطوریکه بین پایان اذان نماز واقامه نماز همیشه بطور ثابت مدت کوتاهی فاصله باشد این مدت به هیچ عنوان تغییر نکند یعنی روحانی پس از مدت معینی که همواره ثابت است بعد ازتمام شدن اذان نماز به نماز بایستد .مدت زمانی که گفتن اذان نماز طول میکشد همیشه ثابت باشد به عبارتی یک روز خیلی خیلی سریع وروزدیگر خیلی کند اذان گفته نشود.در اغلب مساجد افرادی انگشت شمار هستند که سخت اهل عبادت ونمازهای مستحبی و... هستند مقید به انجام همه نمازها و ذکرها و تعقیبات معمولا در صف اول می نشینند وبلند گو هم در دست دارند و... میخواهند هرچه بیشتر نماز طول بکشد نماز پشت سر نماز ذکر روی ذکر حتی موقع سخنرانی روحانی هم مشغول نماز مستحبی هستند . از آنجا که قاطبه مردم چنین اشتهایی ندارند این عده ناخواسته بزرگترین موانع حضور مردم در نماز های جماعت وآبادانی معنوی آن میشوند بهتر است روحانی مسجد بطور خصوصی این عده را دعوت نمایند ودرباره اینکه نمازهای مستحبی را میتوان بعد از وقت در منزل خواند و...صحبت کنند وهر نحو شده متقاعد کنند که در مسجد لااقل در وقت خاص اقامه جماعت این عده نماز وذکر ودعا و...را مطلقا کنار بگذارند وتابع نظم مسجد باشند قبل این وقت وبعد آن تا دلشان میخواهد نماز ودعا بخوانند.امام جماعت خوب است از موقع وقت شرعی اذان نماز در مسجد حاضر باشد و تا هنگام شروع اذان اقامه نماز مشغول هیچ کاری نشود و دم در ورودی مسجد بنشیند وهرکس وارد میشود ببیند وتکریم کند و برآورد حضورمردم نماید ومردم را به سمت نشستن در صفوف منظم هدایت کند وهمچنین نامه ها و نقطه نظرات کتبی نمازگزاران رابگیرد وجمع بندی نمایدو چنانچه به هر دلیل امکان حضور در مسجد واقامه نماز را ندارد از قبل به اطلاع مردم رسانیده باشد وقبلا وازبین نمازگزاران در صورتیکه به روحانی مطمئن و وقت شناسی دسترسی ندارد یکی را که مورد اقبال همه است جانشین خود بگمارد وجانشین هم برای خود جایگزین و همینطوربطوریکه اگر وقت اقامه نماز شد یکی باشد که نماز را اقامه نماید وبه هیچ عنوان نماز فرادا برگزار نشود ونظم مسجد به هم نخورد.ازطرف روحانی وهیت امنا افرادی مامور باشند که غایبین نمازجماعت را مشخص نمایند واگر غیبت فردی به سه روز رسید پرس وجو کنند ودر صورتی که مشکلی پیش آمده باشد برنامه ریزی برای رفع آن نمایند وهمچنین برنامه ریزی شود که به حال واحوال همه نمازگزاران محل اشراف کامل داشته باشند wصدا وتنظیم آن چنانچه تعداد جمعیت کم است وصدای روحانی بدون بلندگو به همه میرسد هیچگونه وسیله صوتی بکار نرود بهتر است واگربه هر دلیلی باید از بلندگو استفاده کرد لازم است سیستم صوتی سالمی را با مدیریت متخصص آن راه اندازی کردوبلند گوها وصدا را به اندازه و طوری که هم یکسان و مطبوع بشنوند تنظیم کرد تا صدای زیاد یا نامطبوع وگوش آزار آن موجب اذیت مردم نشود.بلندگوی خارج از مسجد خوب است فقط برای اذان به وقت شرعی واذان نماز باشد تا مردم را از مسجد منزجر نکند چنانچه بلند گوخارج قرار است بیش از این روشن باشد خوب است آرام و ملایم باشد و چه خوب است روحانی با هیت امنا بابرنامه ریزی در منازل ساکنین منطقه و بخصوص همسایگان مسجد بتدریج حضور یابد و نظر خواهی کند وسعی کند ترتیبی اتخاذ کند که رضایت همگان جلب شود وموجبات رضایت از مسجد و مسائل مربوط به آن فراهم گردد و به هیچ عنوان امری اسباب رنجش ویا ترک مسجد مردم نشود . خوب است خادم مسجد قبل از اذان ودر فاصله بین پایان اذان به وقت شرعی و اقامه نماز نوار مناجات مناسب مثلا مناجات حضرت امام علی علیه السلام یا فضلیتهای نماز جماعت وجمعه و ثوابهای تمیز کرن مسجد ، روشن کردن مسجد و عمارت معنوی مساجد و... را از بلندگوی داخلی مسجد پخش کنند .سرمایش وگرمایش در زمستان که مردم با لباس گرم وارد مسجد میشوند لزومی ندارد مسجد خیلی گرم باشد .کافی است هوای داخل متوسط باشد بطوریکه افراد مجبور نشوند لباسشان را بیرون بیاورند یا با عرق کردن در مسجد هنگام خروج از مسجد سرما بخورندودر تابستان لازم است فضای مسجد به اندازه ای خنک باشد که احساس گرم بودن نکنند.ابعاد مسجد بزرگی مسجد خوب است مناسب با تعداد شرکت کنندگان در نماز باشد تا هنگام اقامه نماز کاملا یا تقریبا پر شود وهنگام سخنرانی مخاطبین در دید ومنظر کامل روحانی باشند هرچه مردم جمع وجور تر وبه هم چسبیده تر ومحصورتر باشند بهتر است به این صورت گرمایش و سرمایش آن وتامین نور آن و... راحتر مناسب تر است و از مصادیق اسراف و حیف ومیل دور خواهد بود نمیشود در مسجد اسراف فراوان در برق و در ... نمود واز مردم خواست که اسراف نکنند وچنانچه مسجد بزرگ است وجمعیت کم میتوان در بخش مناسبی ازآن چادر زد یا با ابزار های موجود ودیوارهای مصنوعی قابل انتقال قسمتی را جدا کرد وآن قسمت را بخوبی برای اقامه نماز تجهیز نمود از هرگونه اسراف در برق آب و ... در مسجد باید به شدت پرهیز نمود. نور مسجد لازم نیست خیلی داخل مسجد درروز روشن ودر شب نورانی باشد بلکه یک فضای تاریک و روشن با یک نور کم رنگ آبی یا سبز یا مخلوط که فضای مسجد رابه نور کم و ویژه مخصوص گرداند کافی است وحالت روحانی مسجد را بیشتر نشان میدهد. نظافت وتهویه مسجد باید مسجد همیشه از پاکیزگی بدرخشد سقف دیوارها وکف و راهروهها وهر آنچه به مسجد تعلق دارد تمیز و نظیف و دل پسند باشد چه خوب است روحانی مسجد یا نماینده او قبل از ورود به مسجد وضوخانه و ... و هرجا محل ارتباط مردم با مسجد است کنترل کند که شایسته مسجد باشد وبه خادم وبه قاطبه نمازگزاران مکرر تذکر دهد که همانطور که واجب است قبل از نماز مسجد کاملا پاک باشد مستحب موکد است که نظیف وتمیز و معطر به بوی ملایم وخوش مثلا عود باشد ودرباره ثوابهایی که دراین باره ذکرشده است به تفصیل وبتدریج صحبت کند . هوای مسجد نباید مانده وگرفته وخفه کننده باشد بلکه بهتر است به همت خود مردم از دستگاههای تهویه مدرن که امروزه موجود است در مسجد نصب نمود تا هوای مسجد همیشه تازه مطبوع ونشاط اور باشد .تمام متعلقات به مسجد بخصوص محوطه اقامه نماز باید تمیز و ومنظم و خوشبو باشد روحانی مسجد خادم و نمازگزاران ثابت وهمیشگی مسجد هم باید نظافت وتمیزی را بیشتر رعایت کنند.روحانی بهتر است لباس روشن وشاد وتمیر و خوشبو وقیافه جذاب وخوش تیپ داشته باشد میشود از ابزارآرایش و پیرایش روز استفاده کند لباس وقبا وعمامه مناسب جسم و اندازه قد تهیه کند محاسن و .... طوری کوتاه کند که اورا زیباتر و دلچسب تر نماید .کتب دعا و قرآن و.... باید منظم و تمیز در مکان مناسب باشند مهرها و مهر دان توسط خادم مسجد بررسی وکنترل شود تا همیشه مرتب و تمیز و خوش منظر باشند ودر صورت لازم تعویض شوند بهتر است بلکه موکدا توصیه میشود که مهرها از تربت حضرت اباعبدلله الحسین علیه السلام باشند تسبیح های قشنگ و تمیز در مکان معین قرار داده شوند تعدادی عبای ساده و زیبا در مکان خاصی تعبیه شود برای انکه مهرها چرکین نشوند می توان محلی را برای مهردان در نظر گرفت که فلزی باشد وشبیه سطح شوفاژ گرم باشد این گرما همواره مهر ها را تمیز وروشن نگه میدارد ودیگر به تعویض مهر ها هم نیاز نیست .پذیرایی در مسجد بهتر است در محوطه اقامه نماز هیچ گونه پذیرایی نشود چای دادن قبل از شروع نماز یا پس از آن به نحوی که قدیم مرسوم بود وهر استکان سینی مخصوص داشت چندان عیبی ندارد ولی توزیع شیر، کیک ،شیرینی و آجیل و... بخصوص بین دونماز اصلا کار شایسته ای نیست چنانجه قرار است پذیرایی صورت گیرد بهتر است بعد از نماز ودر راه خروجی مسجد انجام شود واگر قرار است سفره پهن شود بهتر است قسمت خاصی از مسجد حتی الامکان با ساختمان مجزا یا بخش جدا شده یا چادر زده شده مخصوص پذیرایی در نظر گرفته شود در پذیرایی ها اسراف وریخت وپاش و حیف ومیل وخرجهای اضافی نشود وظروف بعد از غذا فوری شسته و محوطه تمیز وتهویه برقرار گردد تا پذیرایی تمیزی و هوای مطبوع مسجد را خراب نکند در ماه مبارک رمضان بخصوص باید بیشتر مواظبت نمود وبرنامه ریزی نمود که هرشب افطاری مناسبی در محوطه خروجی مسجد داده شود و برداشتن افطاری اختیاری باشد و در ماه محرم بهتر است سفره گسترده و مفصل و ساده انداخته شود واین کار در حسینیه ها انجام شود بسیار خوب است .
تزیین مسجد : کلیه چراغانی ها ساده وچشمک زن ونصب پارچه و....فقط در محوطه خروجی مسجد انجام شود در داخل مسجد هیچگونه تزیینی صورت نگیرد .در ایام شهادت اولیاء الهی علیهم السلام سیاه پوش کردن محوطه داخلی مسجد مطلوب است .
در داخل مسجد جز آیات قرآن و احادیث معتبر و سخن مردان الهی چون حضرت امام رحمه الله علیه و مقام معظم رهبری مدظله لعالی ووصیت شهدا ء علیهم السلام سخن دیگری در معرض دید قرار نگیرد .در ایام محرم وصفر فقط از پارچه های مخصوصی که منقوش به اشعار مرحوم محتشم کاشانی رحمت الله علیه است مسجد آماده برای عزاداری گردد متاسفانه اخیرا این گونه پارچه ها را از دور خارج کرده اند واین موجب کاهش معنویت در مراسم عزاداری ها شده است .استقبال از نمازگزاران
ابتدای ورود ی مسجد را میتوان محلی برای قرار دادن منظم مجموعه عکس شهدا ء علیه الرحمه همراه با فرازهایی از سخنان آنان در باره نماز، رهبری و.... اختصاص داد تا نمازگزاران از میان اسامی و عکسهای شهدا ءعلیهم السلام عبور نموده وبه محل اقامه نماز بروند اسامی وعکس های شهدای انقلاب اسلامی از صدر اسلام تابه امروز بر اساس تاریخ شهادت انها تنظیم شود وبطور هفتگی یا ماهیانه تعویض و نحوه ارایش انها هم مرتب تغییر نماید این امر موجب ازیاد معنویت مساجد خواهد شد
وچه نیکوست اگر بعض افراد سرشناس و مورد قبول وتایید مردم قبل از شروع اقامه نماز دم در مسجد در کنار روحانی از وارد شوندگان به مسجد تجلیل کنند وخوش آمد گویند. انتخاب هیئت امناء مساجد خوب است ستادهای اقامه نماز مدیریت انتخاب هیئت امنا را به عهده گیرند وبا بررسی و نظر خواهی از مردم وبا همکاری روحانی مسجد و معتمدین محل وبازار و ادارات و... افرادی را برای مدت معین برگزینند وبه مردم معرفی کنند ودر هر مسجدی صندوقی که نظرات مردم را جمع کند نصب کنند و فرد ی از طرف ستاد آنرا ماهیانه باز کند و بررسی و مطالعه ودر صورت لازم با اعضای هیئت شور کند وچنانچه لازم باشد افراد را جابجا نماید تا رضایت مردم به نحو احسن جلب شود . تامین مالی مخارج مسجد در مسجد صندوق چوبی زیبا وخوشرنگ در محل مناسب ومعرض دید گذاشته شود وروی آن نوشته شود صندوق تامین مخارج مسجد ودر زیر آن صندوق نظرات وانتقادات گذاشته شود ودرکنار آن هرماه میزان در آمد مسجد و خرجهای انجام شده به تفکیک و بصورت کلی نوشته شود و نیازها وبرنامه های در دست اقدام را تشریح شود تاهمگان بدانند پولی که در صندوق ریخته اند چه شده است وبتوانند نظرات خود را هم به هیئت امنا ء منقل نمایند نظرات رسیده هر ماه در معرض دید همگان قرار گیرد ودر صورت عدم پذیرش دلیل آن توضیح داده شود تا نظر دهنده بتواتند نظر جدید خود را بیان نماید به عبارتی نظرات ارائه شده ونتیجه وعلت انجام یا عدم انجام آن به اطلاع همه بخصوص نظر دهنده برسد یک حدیث مناسب هم برای ثواب عمران مساجد با خط زیبا روی صندوق نوشته شود وپس ازچندی به نوبت عوض شود . از توزیع هرگونه فرم کمک به مسجد و...که بنحوی افراد را در شرایط اضطراری ونوعی اجبار قرار میدهد به کلی پرهیز شود. همواره به اندازه درآمد صندوق خرج شود و نیازهای اولیه وحیاتی که اقامه نماز بدون تحقق آنها امکان ندارد در اولویت قرار گیرد . برنامه های جنبی مسجد: خوب است مساجد در کنار اقامه نماز برنامه های مناسب فرهنگی در موارد زیر داشته باشند: بیان ثوابهای اقامه نمازجماعت و بخصوص جمعه وعمارت مسجد تمیز کردن و....وثوابهای دستگیری مستمندان ورسیدگی به فقرا و....به شکل پوستر تراکت و بنر که کوتاه ومختصر و بزرگ و خیره کننده باشد کاغذهای قدیمی وهر چیز اضافی وقدیمی باید بر داشته شود تا مطالب جدید در دید باشد.صندوق قرض الحسنه بسیار خوب است که صندوقی با سپرده گزاری داوطلبان نمازگزار تشکیل شود و کار گشایی نمازگزاران را انجام دهد. تلاوت قران :بعد از هر نماز یک صفحه با ترتیل وهمراه باترجمه توسط افراد خوش صوت بخصوص از مهمانان جدید مسجد خوانده شود قرآن وترجمه بهتر است سریع ولی شمرده خوانده شود وتکرار نشود. قرآنها بهتر است یکنواخت با یک ترجمه وکم وزن باشد تکریم ولادت و شهادت اولیاء الهی : خوب است در شب تولد وشهادت حضرات معصومین علیهم السلام مجلس مختصری در حد نیم ساعت شامل مداحی وروضه خوانی مختصر وسخنرانی کوتاه شامل خلاصه زندگی آن معصوم، اخلاقیات،مبارزات، کتابها، دعاها، زیارتها ومناجاتها به اختصار و بتدریج وسلسله وار همراه با پذیرایی مناسب وبه دور از اسراف انجام شود . دعای کمیل و ندبه وتوسل بهتر است به صورت هفتگی بصورت خانگی در منازل نماز گزاران داوطلب در ساعت خاصی انجام شود و هزینه پذیرایی ونوع آن در این مجالس از صندوق مسجد و توسط خدام افتخاری مسجد انجام شود . ثبت نام و اعزام کاروان به کربلای حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام :مساجد میتوانند برنامه ریزی کنند و کاروانهای زیارتی کربلای معلی ترتیب دهند و ترتیبی اتخاذ کنند که افرادی که تمکن مالی ندارند از محل کمکهای مردمی بتوانند به فیض زیارت نائل شوند.تبلیغ نماز جمعه درفضای نمازهای روز پنج شنبه از در ودیوار مسجد فرا رسیدن روز جمعه ونماز سیاسی وعبادی آن باید مشخص باشد کانون های فرهنگی مساجد، روحانی و ...میتوانند مردم رابه شرکت در نماز روزجمعه بصورت گسترده فرا بخوانند.ب : نماز جمعه آنچه در باره مسجد ،نماز جماعت و وروحانی و... گفته شد همه باید در نمازجمعه هم بیشتر رعایت شود . خطبه های نماز بهتر است کوتاه و فاقد کلمات تکراری ویا مطالب اضافی باشد خطیب جمعه میتواند نوار سخنان خود رابگیرد و گوش دهد ویا به ستادنماز دهد وبا حذف مطالب اضافی یا تکراری یاهر گونه مطلبی که چنانچه حذف شود در رساندن منظور خللی وارد نمیکند واز جذابیت آن هم نمی کاهد ویرایش نماید با این کار میتواند بتدریج سعی کند خطبه ای بخواند که به ویرایش نیازی نداشته باشد علاوه بر این مطالب خطبه هرجمعه با ذکر تاریخ به صورت فایلی متنی بصورت چاپی یا رایانه ای ذخیره ونگهداری شود ودر صورت نیاز در روزنامه های درون شهری منتشر شود. خطیب می تواند طوری برنامه ریزی کند که مطالب مهم وکلیدی خطبه هایش در زمانی از وقت نماز که جمعیت حد اکثر است گفته شود البته اگر خطبه ها کوتاه ومفید وشروع آن راس ساعت 12 در تمامی سال باشد وتبلیغات لازم در مساجد شهر بخوبی انجام گیرد حضور مردم به شکل امروزی که معمولا اواخر خطبه ها جمعیت به حد اکثر میرسد وقابل مقایسه با شروع خطبه ها نیست نخواهد بود. ذکر مصیبت کوتاه از متن رسیده عربی وترجمه ساده آن در پایان خطبه دوم ،در ارتقاء حال معنوی نماز گزاران وجذب آنان بسیار موثر است. روز جمعه متعلق به صاحب اصلی است بنابراین هرهفته خوب است خطبه دوم به یاد ایشان چند دقیقه با مروری سلسله وار بر زیارتهای مختص به آن امام همام و مادر مکرمه شان شروع شود ودر ایام محرم وصفر زیارت شهداء وزیارت ناحیه مرور شود زیارتها بهتر است ترجمه ساده وگویا شود واز هرگونه شرح وتفسیری پرهیز شود در تعقیبات نماز جمعه خوب است مکبر همگان را به دعای مخصوص سلامتی آن حضرت بصورت دسته جمعی فرابخواند و وقتی صدای جمعی بلند شد مکبر صدایش را قطع کند تا فضای معنوی صدای جمع نماز گزاران محیط را احاطه نماید. خطبه اول نماز بهتر است به مسائل اخلاقی ودر راس آنها از گذشت و از خود گذشتگی و غمض عین صبر و عیب پوشی و مسائل خانواده چون محبت و عشق وفداکاری وغیره وهمچنین عمده مسائلی که آن جامعه به آن مبتلاست اختصاص یابد . وخوب است که مطالبی که خطیب میگوید درمجموع ترجمه روان و سلیس احادیث و روایات اهل بیت علیهم السلام باشد وچنانچه اغلب نمازگزاران فارسی زبان هستند لازم هم نیست متن عربی همه احادیث را بخواند یا سند ومدرک انهارا بیان کند همین که مجموعه کلمات خطبه ها از سخنان معصومین علیهم السلام باشد کفایت میکند خطبه دوم خوب است به توضیح ایام الله و روزهای حیاتی تاریخ اسلام وانقلاب اسلامی وشهدای اسلام در طول تاریخ وبخصوص تاریخ انقلاب اسلامی بصورت مختصر اختصاص یابد . وبهتر است مطالب مربوط به این امور از متن بیانات حضرت امام خمینی رحمه الله علیه و مجموعه صحیفه نور یا نقل مستقیم وبی شرح وتفسیر اضافه بیانات مقام معظم رهبری مدظله العالی انتخاب شود وبطور خلاصه اگر ائمه جمعه سعی کنند متن خطبه های انان از کلمات معصومین علیهم السلام و یا انسانهای کاملا مهذب و مطهر وامتحان داده پر باشد ودر مجموع 30 دقیقه بیشتر طول نکشد بررونق و نشاط نمازهای جمعه روز به روز افزوده خواهد شد والسلام علیکم ورحمه الله وبرکاتهیاد آوری میشود که اغلب از ذکر دلیل برای موارد مطرح شده برای طولانی نشدن بحث خوداری شده است در صورت نیاز به دانستن دلیل هر یک از امور ذکر شده امکان طرح آن وجوددارد
l