داروهای ضد درد
این دسته از داروها دارای اثر ضد درد، ضد التهاب و ضد تب میباشند. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی: 1-آسپرین(ASPIRIN) و یا استیل سالیسیلیک اسید(ACETYLSALICYLIC ACID=ASA)
2-دیکلوفناک(DICLOFENAC) 3-ایبوپروفن(IBUPROFEN) 4-مفنامیک اسید(MEFENAMIC ACID) 5-ناپروکسن(NAPROXEN) 6-کتوپروفن(KETOPROFEN) 7-سولینداک(SULINDAC) 8-پیروکسیکام(PIROXICAM)
9-ملوکسیکام(MELOXICAM) 10-تولمتین(TOLMETIN) 11-نابومتون(NABUMETONE) 12-ایندومتاسین(INDOMETHACIN) 13-اتودولاک(ETODOLAC) 14-اگزاپروزین(OXAPROZIN)
15-فنیل بوتازون(PHENYLBUTAZONE) 16-سلکوکسیب(CELECOXIB) 17-فلور بیپروفن(FLURBIPROFEN)
18-نیمسولاید(NIMESULIDE) 19-مکلوفنامات(MECLOFENAMATE) نکته:استامینوفن(ACETAMINOPHEN) و یا پاراستامول(PARACETAMOL) اثر ضد التهابی بسیار اندکی داشته و جزو دسته ضد دردهای غیر استروئیدی قرار نمی گیرد. استامینوفن را میتوان به عنوان یک ضد درد و تب بر استفاده کرد. استامینوفن بر خلاف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی بروی عملکرد انعقاد خون اثری نداشته و همچنین باعث تحریک گوارشی نیز نمی گردد، اما مصرف بی رویه آن باعث آسیب به کبد میشود. مکانیسم اثر: با مهار آنزیمهای سیکلواکسیژناز 1 (CYCLOOXYGENASE-1)(COX-1) و سکلواکسیژناژ 2 (COX-2) سنتز پروستاگلاندین ها(PROSTAGLANDINS) و ترومباکسان(THROMBOXANE) از آراکیدونیک اسید(ARACHIDONIC ACID) را متوقف میسازد. پروستاگلاندین ها کارکردهای متفاوتی در بدن دارند، از جمله ایجاد التهاب، درد و تب-حمایت از عملکرد پلاکت های خون-محافظت از پوشش معده-جریان خون طبیعی کلیه ها و غیره. موارد مصرف:برای کاهش درد، التهاب و تب. 1-آرتروز وآرتریت. 2-سردرد و میگرن. 3-قاعدگی دردناک. 4-درد استخوانها و مفاصل. 5-کنترل درد. 6-تب (به ویژه ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن) 7-رگ به رگ شدگی و کشیدگی عضلات. 8-دندان درد و کمر درد. 9-تسکین درد ناشی از سنگ کلیه. 10-نقرس حاد.11-پیشگیری از سکته مجدد (آسپرین) موارد منع مصرف: 1-در صورت سابقه حساسیت به هر یک از این داروها. 2-مصرف آسپرین در کودکان و نوجوانان پایین تر از 16 سال ممنوع میباشد. چراکه کودکانی که درمعرض ابتلا به آنفلوآنزا و آبله مرغان میباشند با مصرف آسپرین ممکن است دچار نشانگان ری(REYE) گردند. این ضایعه موجب آسیب مغزی و مرگ میگردد. 3-در دوران بارداری و شیردهی نبایستی مصرف گردند (اما مصرف استامینوفن مجاز است) 4-افرادی که از زخم معده و نقص سیستم انعقادی رنج میبرند. 5-همراه با داروهای ضد انعقاد خون نباید مصرف گردند. مصرف باید تحت نظر پزشک صورت گیرد: 1-مبتلایان به آسم. 2-مبتلایان به احتلالات قلبی،کبدی و کلیوی. تداخلات دارویی: 1-داروهای فشار خون. 2-داروهای انعقاد خون. 3-داروهای ادرار آور. اشکال دارویی: کپسول-قرص-آمپول-شیاف-ژل و کرم. عوارض جانبی:
1-تحریک گوارشی: تهوع، استفراغ، سوء هاضمه، زخم و خونریزی معده، اسهال و یبوست. 2-آسیب به کلیه ها: احتباس مایع و مک،افزایش فشار خون،نارسایی کلیه ها(چنانچه بصورت بی رویه و یاهمراه با داروهای ضد فشارخون و ادرار آورها مصرف گردند)
3-افزایش حساسیت به نور: آفتاب سوختگی افزایش می یابد (به ویژه دیکلوفناک و پیروکسیکام) 4-آسیب به جنین و نوزاد: نباید در دوران باداری و شیردهی مصرف گردند. (به استثنای استامینوفن) 5-واکنش حساسیتی:بثورات جلدی، تنگی نفس و شوک حساسیتی. 6-سایر عوارض: سردرد، سر گیجه، کاهش اشتها، خواب آلودگی و افزایش آنزیم های کبدی. 7-داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (به ویژه آسپرین) از تجمع پلاکت ها و انعقاد خون جلوگیری میکنند. بنابراین افرادی که دچار احتلالات خونی میباشند و یا از داروهای ضد انعقادی استفاده میکنند باید از مصرف آنها خودداری کنند. 8-مصرف آسپرین علام آسم را تشدید میکند. نکته:افرادی که الکل مصرف میکنند، عوارض ناشی از مصرف در آنها افزایش می یابد. نکته: عوارض در افراد سالخورده ممکن است شدید ترباشد. در افراد مسن گیجی، ورم صورت و پاها و کاهش ناگهانی ادرار میتواند روی دهد. نکته:چنانچه ازاینگونه داروها برای کنترل درد استفاده میگیردد، نباید بیش از 7-10 روزازآنها استفاده شود.نکته:آسپرین روکشدار دارای روکش انتریک(ENTERIC) میباشد. روکش باعث میگردد آسپرین بدون تغییراز معده عبورکرده و درروده کوچک حل گردید. بنابراین از تحریک گوارشی در معده جلوگیری میگردد.اما روکش شروع اثر آسپرین را به تاخیر می اندازد. نحوه مصرف: 1-اشکال خوراکی را همراه با یک لیوان پر از آب مصرف کنید. پس از مصرف تا 15-30 دقیقه به حالت قائم باقس مانده و از دراز کشیدن خودداری کنید تا تحریک گوارشی کاهش یابد. 2-برای کاهش تحریک گوارشی میتوان آنها را همراه با غذا و یا داروهای ضد اسید معده مصرف کرد.
3-هیچگاه میزان دوز تجویزی را افزایش ندهید. ضد دردهای شبیه افیونی و یا مخدر(OPIOIDS)(NARCOTIC):
دارای اثرات قوی تر و سریعتر نسبت به ضد دردهای غیر مخدری میباشند.ضد دردهای مخدر به انواع طبیعی،نیمه صناعی و صناعی تقسیم بندی میگردند. ضد دردهای مخدر: 1-رفین(MORPHINE)
2-کدئین(CODEINE)3-فنتانیل(FENTANYL) 4-متادون(METHADONE) 5-پتیدین(PETHIDINE) 6-ترامادول(TRAMADOL) 7-مپردین(MEPERDINE) 8-پنتازوسین(PENTAZOCINE) 9-اکسی دون(OXYCODONE)
10-بوپرنورفین(BUPRENORPHINE) 11-پروپوکسیفن(PROPOXYPHEN) 12-اکسی ورفون(OXYMORPHONE)
13-پروپوکسیفن(PROPOXYPHENE) 14-لوورفانول(LEVORPHANOL) 15-ایدرومورفون(HYDROMORPHONE) 16-دیامورفین(DIAMORPHINE) نحوه اثر:
1-با اتصال به گیرنده های اوپیود در مغز، نخاع و مجاری روده و معده از ارسال پیام های درد به مغز جلوگیری میکنند. در واقع شبیه ضد دردهای مخدر طبیعی بدن موسوم به آندورفین ها عمل میکنند. 2-تحریک مرکز لذت در مغز. اشکال دارویی: قرص، کپسول و آمپول. تداخلات دارویی: الکل-آنتی هیستامینها-بنزودیازپین ها-باربیتورات ها. عوارض جانبی:
1-وابستگی و اعتیاد. 2-خواب آلودگی و سرخوشی. 3-گیجی. 4-یبوست و کاهش ادرار،تهوع و خشکی دهان. 5-تپش قلب. 6-توهم. 7-کما. ضددردهای کمکی :
این دسته از داروها مسکن درد نیستند اما در برخی شرایط خاص باعث کاهش درد میشوند. (کاهش دردهای نوروپاتیک = حاصل از آسیب عصبی) 1- داروهای ضد افسردگی: مانند فلوکسیتین(FLUXITINE) و دسیپرامین(DESIPRAMINE) 2- داروهای ضد تشنج: مانند گاباپنتین(GABAPENTIN)، فنیتوئین(PHENITOIN) و کلونازپام(CLONAZEPAM) 3- بی حس کننده های موضعی: نظیر لیدوکائین (LIDOCAINE) و کاپسایسین(CAPSAICIN) . قرصهای آرام بخش (TRANQUILIZERS/SEDATIVES) داروهایی میباشند که با سرکوب سیستم اعصاب مرکزی (CNS) باعث ایجاد آرامش، تمدد اعصاب، کاهش اضطراب و استرس، خواب آلودگی، سرخوشی، کندی تنفس، کاهش حس تعادل، شل شدن عضلات، قضاوت مختل و واکنشهای کند و مردد می شوند. مصرف دوز بالای این دسته از داروها میتواند به از دست رفتن هوشیاری و حتی مرگ بیانجامد. اثرات اصلی آرام بخش ها: 1-ضد اضطراب (ANXIOLYTIC)
2-خواب آور (HYPNOTIC) 3-ضد اسپاسم (گرفتگی)(ANTISPASMODIC) 4-ضد تشنج (ANTICONVULSANT)
5-فراموشی آور (AMNESIC) تقسیم بندی آرام بخش ها: 1- بنزودیازپین ها (BENZODIAZEPINES): آرام بخش، خواب آور، ضد اضطراب، ضد تشنج، فراموشی آور و شل کننده عضلات میباشند.Diazepam دیازپام Oxazepam اکسازپام Lorazepam لورازپام Chlordiazepoxide کلردیازپوکساید Alprazolam آلپرازولام Bromazepam برومازپام Clobazam کلوبازام Clonazepam کلونازپام Clorazepate کلرازپام Estazolam استازولام Flunitrazepam فلونیترازپام Flurazepam فلورازپام Halazepam هالازپام Ketazolam کتازولام Loprazolam لوپرازولام Lormetazepam لورمتازپام Medazepam مدازپام Midazolam میدازولام Nitrazepam نیترازپام Nordazepam نوردازپام Prazepam پرازپام Quazepam کوآزپام Temazepam تمازپام Tetrazepam تترازپام Triazolam تریازولام 2-باربیتورات ها(BARBITURATES): آرام بخش، خواب آور، ضد تشنج و بی هوش کننده میباشند. باربیتوراتها قوی تر از بنزودیازپین ها میباشند و امروزه عمدتا به عنوان داروی ضد تشنج و القاء کننده بی هوشی مصرف میگردند. Sodium Amytal) Amobarbital) آموباربیتال Aprobarbital آپروباربیتال Butabarbital بوتاباربیتال Butalbital بوتالبیتال Hexobarbital هگزوباربیتال Methylphenobarbital متیل فنو باربیتال Pentobarbital پنتوباربیتال Phenobarbital فنوباربیتال Secobarbital سکوباربیتال Sodium thiopental سدیم تیوپنتال Talbutal تالبوتال Thiobarbital تیوباربیتال 3-داروهای ضد افسردگی(ANTIDEPRESSANT): ضد افسردگی و ضد اضطراب بوده و برخی از آنها (سه حلقه ای ها) برای تسکین دردهای مزمن تجویز میگردند. Fluoxetine فلوکستین Sertraline سرترالین Venlafaxine ونلافاکسن Citalopram سیتالوپرام Paroxetine پاروکستین Escitalopram اسیتالوپرام Fluvoxamine فلووکسامین Duloxetine دولوکستین Bupropion بوپروپیون Amitriptyline آمیتریپتیلین Dothiepin دوتیپین 4-آنتی هیستامین ها(ANTIHISTAMINES): کاهنده واکنشهای حساسیتی و آرام بخش میباشند. برخی آنتی هیستامین های خواب آور و آرام بخش عبارتند از: diphenhydramine دیفن هیدرامین dimenhydrinate دیمن هیدرینات doxylamine دوکسیلامین
5- ضد روان پریشی ها(ANTIPSYCHOTICS): در درمان اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، اختلالات هذیانی، جنون ها و دیگر اختلالات روان پریشی تجویز میگردند. (از ذکر آنها خودداری میکنیم)6- سایر قرصهای آرام بخش و خواب آور:zolpidem زولپیدم alpidem آلپیدم Zaleplon زالپلون eszopiclone اسزوپیکلون ramelteon راملتیون methaqualone متاکوآلون ethchlorvynol اتکلروینول chloral hydrate کلرال هیدارت meprobamate مپروبامات glutethimide گلوتی تیمید methyprylon متیپریلون gamma-hydroxybutyrate گاما هیدروکسی بوتیرات ethyl alcohol اتیل الکل diethyl ether دی اتیل اتر methyl trichloride متیل تری کلراید Zopiclone زوپیکلون موارد مصرف:
1-کاهش استرس و اضطراب. 2-درمان بی خوابی. 3- تسکین و کاهش گرفتگی و تنش عضلات. 4-کاهش علایم محرومیت از الکل و مواد مخدر. 5-درمان حملات وحشت زدگی. 6-تسهیل تستهای تشخیص پزشکی نظیرآندوسکوپی. 7-افزایش اثر بی حس کننده های موضعی و بیهوشی عمومی. 8-درمان پسیکوز (روان پریشی) 9-فراموشی پیش گستر قبل از اعمال جراحی. موارد منع مصرف:
1-همراه با الکل و سایر مواد مخدر و روانگردان. 2-ناهماهنگی حرکتی و ضعف عضلانی. 3-کاهش اکشیژن خون. 4-آب سیاه (گلوکوم) 5-وقفه تنفسی حین خواب (آپنه) 6-حساسیت به آرام بخش ها. 7-نارسایی شدید کلیوی (دیالیز) 8-افسردگی شدید (تمایلات خودکشی) 9-بیماریهای مزمن تنفسی. 10-نارسایی شدید کبدی نظیر سیروز کبدی. 11-حاملگی و شیردهی.(تحت نظر پزشک) 12-افراد بالای 65 سال(تحت نظر پزشک) عوارض جانبی: 1-خواب آلودگی و خستگی صبح روز بعد از مصرف.در صورت بروز این علایم از رانندگی و کار کردن با ماشین آلات خودداری کنید. 2-عدم هماهنگی عضلات، ضعف، سرگیجه، گیجی، آلرژی، تاری دید، توهم، بی حالی، تعریق، خشکی دهان، بثورات جلدی و سر درد. 3-اشکال در گفتار، حافظه و قضاوت.4-حالت تهوع، استفراغ و سوزش سردل.5-ایجاد فراموشی پیش گستر(خاطرات اخیر به یاد نمی مانند).6-خشونت طلبی و پرخاشگری،بی خوابی، تحریک پذیری، افسردگی و اختلال در حفظ تعادل.
عوارض دراز مدت:1-ایجاد تحمل(TOLERANCE): به نیاز مصرف بیشتر دارو برای تاثیر و احساس مشابهی که پیشتر با مصرف مقادیر کمتر همان دارو حاصل می شد، اطلاق میگردد. مصرف کننده به مرحله ای میرسد که دیگر افزایش دوز مصرفی آرام بخش ها بی تاثیر خواهد بود. علایم ایجاد تحمل: دل درد، بی قراری، سرگیجه، رعشه، افسردگی، ترسهای غیر منطقی، پارانوئید و دمدمی مزاجی.
2-وابستگی(DEPENDANCY): پس از ایجاد تحمل و افزایش دوز مصرفی و مصرف مداوم داروهای آرام بخش در فرد وابستگی روانی و جسمانی نیز ایجاد میگردد. هنگامی هم که مصرف کننده بطور ناگهانی مصرف دارو را قطع میکند دچار علایم محرومیت(WITHDRAWL) میگردد. این علایم شامل بی قراری، بی خوابی، اضطراب، تهوع، کرامپ شکمی، تپش قلب، لرز، رعشه، درد عمومی، اسهال، توهم، افسردگی، پارانویا، هذیان، کاهش اشتها، حملات وحشت زدگی، پرفشاری خون، بی خوابی ، اسپاسم عضلات، حساسیت به نور و صدا، تشنج و مرگ میباشد. باربیتوراتها اعتیاد آور تر از بنزودیازپین ها میباشند.
3-سوء مصرف و اور دوز(OVER DOSE): خطر مصرف این دسته از داروها به عنوان داروهای تفننی به ویژه باربیتوراتها زیاد است. مصرف بیش از مقادیر تجویز شده نیز میتواند سبب مسمومیت و حتی مرگ فرد گرد. 4- خودکشی با مصرف دوز بالای آرام بخش ها.نکته مهم: مصرف الکل به همراه آرام بخشها به علت اثرات مشابه (کاهش فعالیت مغز و سیستم اعصاب مرکزی) مرگ بار بوده و میتواند فرد را به کما و یا به کام مرگ بکشاند.
تداخلات دارویی: 1- الکل، داروهای ضد افسردگی، ضد تشنج ها و آنتی هیستامینها اثرات آرام بخش ها را مضاعف میکنند.
2-قرصهای ضد بارداری سرعت دفع داروهای خواب آور را کاهش میدهند. 3-سیگار سرعت دفع داروهای آرام بخش را افزایش داده و اثرات آنها را نیز کاهش میدهد.راهنمای مصرف: 1-قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید تا دوز مناسب وضعیت جسمی شما برایتان تجویز گردد. همچنین از لحاظ تداخل با دیگر داروها و بیماریها مورد بررسی قرار گیرید. 2-در صورتی که دچار تحریکات گوارشی می شوید آنها را همراه با غذا میل کنید. 3-هیچگاه بطور ناگهانی اقدام به قطع مصرف آنها نکنید. و برای قطع آنها ابتدا با پزشکتان مشورت کنید.4-هیچگاه این داروها را به همراه الکل و دیگر مواد مخدر و روانگردان مصرف نکنید. 5-به خاطر داشته باشید قرصهای خواب آور درمان موقتی بی خوابی میباشد. چنانچه برای مدت طولانی از آنها استفاده کنید و سپس مصرف آنها را قطع کنید، بی خوابی شما تشدید میگردد. تا آنجا که ممکن است دوز پایین دارو را مورد مصرف قرار دهید. 6-حداکثر مدت زمان مجاز مصرف آرام بخش ها 2-4 هفته پیاپی و هفته ای 2-3 مرتبه میباشد.7-قرصهای خواب آور را نیم ساعت قبل از خواب مصرف کرده و پس از مصرف از کشیدن سیگار اجتناب ورزید. 8-داروهای مسکن و خواب آور را دور از دسترس کودکان قرار دهید. 9-مصرف مداوم قرصهای خواب آور خواب عمیق و همراه با رویا را سرکوب کرده و خواب را سبک میکنند. 10-معمولا صبح روز بعد شما احساس خستگی و گیجی اندکی خواهید داشت. بنابراین تا بی اثر شدن کامل اثرات آنها از انجام فعالیتهایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند خودداری کنید.11-جای استفاده از قرصهای خواب آور اصول بهداشت خواب را رعایت کنید. نوشته شده توسط خسرو بشارت نیا