طلاعاتی از تست غربالگری سرطان دهانه رحم جهت بیماران
دکتر زهره یوسفی
سرطان دهانه رحم از شایعترین بدخیمی های دستگاه تناسلی زنانه است و 3% عامل مرگ و میر خانمها در کشورهای پیشرفته را تشکیل می دهد. شیوع این سرطان نسبت به سرطان جسم رحم در کشورهای در حال توسعه بیشتر است. در حالیکه سرطان جسم رحم در کشورهای پیشرفته شیوع بیشتری دارد. اصولاً سرطان در یک سلول موجب تغییراتی در هسته و سیتوپلاسم می شود که این تغییرات در مرحل ابتدایی و پیش سرطانی هم قابل تشخیص است.از آنجایی که دهانه رحم عضوی است که که قابل دسترس است لذا برداشت سلولی از این عضو می تواند به تشخیص بیماری کمک کند . این برداشت سلولی از سرویکس ممکن است با درد و خونریزی ناچیزی همراه باشد و با استفاده از وسایل مخصوص از سلولهای قسمت خارجی دهانه رحم و قسمت غددی آن برداشت می شود وجهت بررسی آزمایشگاهی به آزمایشگاه آسیب شناسی ارسال می شود. متخصص آزمایشگاه بر اساس تغییرات هسته و سیتوپلاسم سلول و طبق تقسیم بندی جهانی این تغییرات را به پنج کلاس تقسیم می کند و بر اساس آن گزارش می دهد.کلاس یک ، یعنی سلولها طبیعی هستند.
کلاس دو ، در بعضی از سلولها تغییرات التهابی یا نقص هورمونی ناشی از یائسگی وجود دارد.
کلاس سه ، تغییرات غیرطبیعی سلول که احتمال سرطان را دارد نشان می دهد .
کلاس چهار ، تغییرات پیش سرطانی را نشان می دهد.
کلاس پنج ، تغییرات واضح سرطان رانشان می دهد.
این کلاس بندی را تست پاپ اسمیر می گویند که حدود 60 سال است که در دنیا انجام می شود. با انجام تست پاپ اسمیر می توان سلول سرطانی را در مرحله اولیه و پیش سرطانی تشخیص داد و درمان لازم را انجام داد و به همین دلیل به عنوان تست غربالگری سرطان دهانه رحم در تمام دنیا استفاده می شود و طبق نظر سازمان بهداشت جهانی لازم است در تمام زنانی که فعالیت جنسی دارند تا بعد از یائسگی این تست سالیانه انجام شود.
باید متذکر شد که تشخیص سرطان با تست پاپ اسمیر حدود 60% است و در 40% موارد لازم است از موارد دیگر تشخیصی استفاده شود. یکی از این موارد تقسیم بندی های جدیدتری است که از نظر آسیب شناسی سلول انجام می شودو مسئله دیگر نمونه برداری از سلولهای دهانه رحم با استفاده از میکروسکپ است که در زیر میکروسکوپ از نواحی غیر طبیعی نمونه برداشت می شود. تشخیص نقاط غیر طبیعی با دیدن عروق غیر طبیعی در این عضو است و یا اینکه بافت سرویکس را به ماده اسیدی که برای بدن هم مضر نیست آغشته کرده و این امر باعث یک سری تغییرات در سلول می شود. در صورتیکه سلول غیر طبیعی باشد بافت حاوی اسید سفیدرنگ می شود و نمونه برداری از این نقاط انجام می شود. این نوع بررسی را تحت عنوان کلپوسکپی می نامند. همراه با انجام این نمونه برداری برداشت از بافت غددی هم باید انجام شود و جداگانه به آزمایشگاه ارسال می شود.
فواصل تست غربالگری سرطان دهانه رحم هر سال است. در صورتیکه سه تست منفی متوالی وجود داشته باشد فواصل طولانی تر می شود. انجام این تست در خانمهای هم پیشنهاد شده است . خانمهای جوان با فعالیت جنسی زیاد یا تعداد شریک جنسی متعدد ویا دارای زگیل تناسلی چون در معرض خطر سرطان دهانه رحم هستند باید بطور مرتب و سالیانه پاپ اسمیر انجام دهند. با توجه به اهمیت تشخیص زودرس سرطان و در دسترس بودن و هزینه کم تست پاپ اسمیر،انجام این تست به همه خانمها پیشنهاد می شود.