قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّى اللّه علیه وآله وسلّم:
إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ؛ کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی
آنگاه که فرستاده خدا صلّى اللّه علیه وآله وسلّم راه نجات و رستگارى را تنها در چنگ زدن به دامان دو گوهر گرانبهاى قرآن و اهل بیت علیهم السّلام اعلام کرد و گوش جان مؤمنان را با نواى دلنشین حدیث ثقلین نواخت، تنها بیانیهاى رسمى را به دستور الهى اعلام مىنمود که از نخستین روز دعوت آشکار اسلام در یوم الانذار تا آخرین لحظه بسترى بودن در پایان حیات، هزاران بار و به هزاران زبان گفتار و کردار، در هر گروه و جمعیتى از مسلمانان اعلام کرده بود. مؤمنان راستین با عمق جان دریافته بودند که تنها کشتى نجات، اهل بیت رسول خدایند و تنها نسخه شفابخش دردهاى هر دو جهان را باید از سخنان نورانى ایشان جست که کَلامُکُمْ نُورٌ وَ أَمْرُکُمْ رُشْد. (بحار الانوار، ج 99، ص 132)
این اهمیت، اهتمام مسلمانان را به گرد آورى سخنان اهل بیت علیهم السّلام برانگیخت و از همان روزهاى نخستین، راویان نور هر یک به فراخور توان خود مجموعهاى از احادیث را گرد آوردند و به یاد سپردند و بر قلم جارى نمودند و در قالب کتابها و نوشتجاتى به نگارش درآوردند که نخست، همه با نام اصول و کتاب خوانده مىشدند و با نام راویان از یکدیگر ممتاز مىگشتند. اما طولى نکشید که برخى از ایشان گزیدههایى از اندوختههاى خویش را با سامانى نو به تالیف درآوردند و کتابهایى در خصوص یک موضوع ویژه تدوین شد و گاه به نام موضوع خود نامیده گشت. اما نسل جدیدى از کتب در راه بود؛ مجموعههایى فراگیر، سامان یافته و تنظیم شده که نخستین جوامع روایى را پدید آوردند و جریان نقل میراث ثقل اکبر را فرازى دیگر بخشیدند. این جریان در گذشت زمان از حرکت باز نایستاد. هرچند گاه با فرودى قرین مىشد ولى غالبا با خروشى سهمگینتر به شتاب خود مىافزود. اما ناآشنایى کشورهاى تازه مسلمان شده با زبان عربى، مردمان را از دستیابى به این سرچشمه زلال محروم مىساخت. از این رو عالمان با درک این ضرورت، به سرعت خود را به دانش زبان عربى آراستند و این زبان به عنوان، زبان علمى در بسیارى از مراکز آموش و پژوهش پذیرفته شد. اما آنگاه که دایره فراگیرى دانش گستردهتر شد و شمار آشنایان با هنر خواندن و نوشتن فزونى گرفت، تودههایى از مردم شکل گرفتند که تنها به زبان خود آشنا بودند و راهى به زبان عربى نداشتند. آن هنگام بود که برگردان روایات به زبانهاى دیگر ضرورتى آشکار یافته بود و نهضت ترجمه شکل مىگرفت و در دورانى همچون زمان علامه مجلسى رحمت الله علیه به شکوفایى رسید.
حاصل این تلاش بىوقفه دانشمندان در ترجمه روایات به زبان فارسى، صدها کتاب است که نه همه از نگارشى یکسان برخوردارند و نه همه از استوارى در ترجمه بهرهمندند. دانش مترجمان به معارف بلند روایات و آشنایى ایشان با زبان مبدا و مقصد، هم در عمق مفاهیم برگردان شده اثر گذاشته و هم شیوایى و رسایى بیان را متاثر نموده است. حال اگر بخاطر آوریم که ائمه علیهم السّلام خود در باب روایات خویش فرمودند که إِنَّ حَدِیثَنَا صَعْبٌ مُسْتَصْعَبٌ (بحار الانوار، ج 2، ص 183) که سخنان ما دشواریهایى دارد که پرنده ادراک گروه فراوانى به اوج قلههاى آن نخواهد رسید و از این روى از ما خواستند که اگر چیزى را درنیافتیم آن را به جهل خود نسبت دهیم و متعبدانه دانش آن را به اهلش واگذاریم؛ خواهیم دانست که مترجمان روایات نه تنها با دشواریهاى معمول ترجمه که با سختىهاى ویژهاى در تلاشهاى خود روبرو بودهاند که جز به مدد عشق به اهل بیت علیهم السّلام و ارادت به آستان ایشان تحمل نمىشد. نرم افزار گنجینه روایات نور برگزیدهاى از حاصل چنین تلاشى مشترک است که اینک نسخه نخست آن در اختیار شما قرار مىگیرد. این خود به معناى آن است که تنها خوشهاى از این خرمن بزرگ را در خود جاى داده است، ولى امید که در نگارشهاى بعد بر انبوهى منابعش افزوده شود و کتابخانه روایات مترجم در هر مرحله پربارتر گردد. مجموعه حاضر تنها به کتب چاپ شده پرداخته و از گنجینه نسخ خطى بهرهاى نبرده است، اما در گردآورى و گزینش منابع به روایات دوران ویژهاى مختص نیست و ترجمههاى قدیمىترین کتب روایى تا جدیدترین نگاشتههاى معاصران را در بردارد و حتى در صورت وجود ترجمههاى متعدد از متنى واحد همه برگردانها در مجموعه جاى گرفتهاند.
امید است تلاش ناچیز حاضر، هم پاسخگوى عطش دیرین فارسى زبانان به روایات اهل بیت علیهم السّلام باشد و هم از طریق عرضه ترجمههاى متعدد کتب و روایات، بتواند در بالندگى نهضت ترجمه اثربخش باشد که خود فرمودند:
اگر مردم نیکویىهاى سخنان ما را دریابند هر آینه پیرویمان خواهند نمود. www.noorsoft.org http://forum.noorsoft.org Support@Noorsoft.org