بیماری التهابی روده در زنان
بیماری های التهابی روده اغلب افراد جوان را گرفتار کرده و زنان را نیز مثل مردان درگیر می کند. اگر شما خانمی مبتلا به IBD هستید، حتما برای شما مهم است که بدانید مراحل مختلف زندگی یک زن مثل قاعدگی، حاملگی، و یائسگی چه تأثیری در روند این بیماری دارد و به العکس بیماری چه تأثیری روی این مراحل می گذارد. آنچه در ذیل مشاهده می نمائید شایع‌ترین سؤالاتی است که در این زمینه وجود دارد و پاسخ آنها براساس نتایج تحقیقاتی است که در این زمینه صورت گرفته است.
* چرا خونریزی های ماهانه من نامرتب است؟
به نظر می رسد بیماری من یک هفته قبل از خونریزی ماهانه و در حین آن تشدید می یابد . آیا این مطلب موضوع شایعی است؟
* آیا در صورت ابتلا به IBD می توان از قرص های ضد بارداری استفاده کرد؟
* آیا انجام کولونوسکوپی در حین قاعدگی اشکالی دارد؟
* آیا در بیماران IBD درد حین نزدیکی امری شایع است؟
* آیا زنان مبتلا به IBD مثل سایر زنان بچه‌دار می شوند؟
* آیا بارداری برای زنان مبتلا به IBD خطرناک است؟
* آیا IBD تأثیری در بارداری و وضع حمل یا خطری برای نوزاد دارد یا خیر؟
* آیا احتمال بروز IBD در حین حاملگی وجود دارد؟
* آیا مصرف داروهایی که حاوی 5-ASA مثل سولفاسالازین (Sulfasalazine) یا مزالامین (Mesalamine) و کورتیکواستروئید ها مثل پردنیزون (Prednisone) در حین بارداری اشکال دارد؟
* آیا عوارض جانبی داروها اگر در حین حاملگی مورد استفاده قرار گیرد بیشتر از حالت عادی است؟
* آیا زنی که سولفاسالازین یا پردنیزون می خورد می تواند به فرزندش شیر بدهد؟
* آیا داروهای سرکوب کننده ایمنی مثل آزاتیوپرین (Azathiopurine) ، سیکلوسپرین (Cyclosporine) و 6 - مرکاپتوپورین در حاملگی بی خطر هستند؟
* آیا دریافت Remicade یا Infliximab به صورت تزریقی در حین حاملگی بی خطر است؟
* آیا سقط درمانی در بیماران مبتلا به IBD جایی دارد؟
* چه تکنیک‌های تشخیصی در زمان حاملگی بی خطر است؟
* آیا تا بحال جراحی برای IBD در زمان حاملگی انجام شده است؟
* آیا سابقه عمل جراحی قبلی روده روی روند حاملگی تأثیر دارد؟
* اگر IBD حین یک حاملگی دچار عود شود این احتمال وجود دارد که در سایر حاملگی ها هم این اتفاق بیفتد؟
* چقدر احتمال دارد که فرزند مادر مبتلا به IBD دچار IBD شود؟
* آیا لازم است که بیماران IBD در صورت بارداری رژیم خاص غذایی داشته باشند؟
* آیا استرس‌های روحی باعث عود بیماری در حین حاملگی یا هفته‌های بعد از زایمان نمی شود؟
* آیا احتمال پوکی استخوان با وجود IBD افزایش می یابد؟
* آیا IBD بر روی یائسگی مؤثر است؟
چرا خونریزی های ماهانه من نامرتب است؟
عوامل متعددی در روند قاعدگی طبیعی مؤثرند که شامل سطوح هورمونی، تغذیه مناسب و تنش های فردی است. در صورت فعال بودن بیماری عملکرد هورمونی فرد مختل شده و روند طبیعی قاعدگی را مختل می کند، بازگشت به حالت عادی سلامت موجب مرتب شدن روند قاعدگی خواهد شد.
به نظر می رسد بیماری من یک هفته قبل از خونریزی ماهانه و در حین آن تشدید می یابد . آیا این مطلب موضوع شایعی است؟
این روند در بسیاری از بیماری ها وجود دارد. آگاهی از این مطلب اهمیت زیادی دارد تا به علت این تغییرات و به تصور تشدید بیماری داروی بیشتر از نیاز دریافت نکنید.
آیا در صورت ابتلا به IBD می توان از قرص های ضد بارداری استفاده کرد؟
هیچ شاهدی بر این موضوع که قرص‌های ضدبارداری باعث ابتلا به IBD شود وجود ندارد. مصرف قرص‌های ضدبارداری در کولیت اولسرو هیچ مشکلی ندارد، ولی شواهدی وجود دارد که مصرف قرص‌های ضدبارداری باعث بدتر شدن علائم در برخی از بیماران مبتلا به کرون شده است. ولی تمام این افراد زنان سیگاری بوده‌اند و سیگار خود باعث تشدید علائم کرون می گردد.
آیا انجام کولونوسکوپی در حین قاعدگی اشکالی دارد؟
خیر. قاعدگی خطرات ناشی از کولونوسکوپی را افزایش نمی دهد.
آیا در بیماران IBD درد حین نزدیکی امری شایع است؟
هیچ علتی برای اینکه بیمار مبتلا به IBD در حین نزدیکی درد داشته باشد، وجود ندارد. درد در حین نزدیکی در بیمار مبتلا به کرون ممکن است نشانه‌ای از درگیری اطراف مقعد یا فیستولی در واژن باشد. اگرچه ممکن است شما خجالت بکشید ولی باید در مورد وجود این علامت با پزشک متخصص گوارش یا زنان مشورت کنید.
آیا زنان مبتلا به IBD مثل سایر زنان بچه‌دار می شوند؟
بله. معمولاً زنان مبتلا به کولیت اولسرو به اندازه سایر افراد بارور هستند ولی در مورد کرون بحث وجود دارد. تعداد زیادی از مطالعات وجود دارد که نشان می دهد زنان مبتلا به کرون به اندازه افراد عادی بارور هستند، ولی تعدادی از مطالعات نیز وجود دارد که نشان می دهد میزان باروری در زنان مبتلا به کرون اندکی کاهش می یابد و این در صورتی است که بیماری فعال باشد.
اگر مردی سولفاسالازین دریافت کند ممکن است به صورت موقت دچار نازایی شود، زیرا این دارو تولید اسپرم را کاهش می دهد. این اثر بعد از قطع دارو قابل برگشت است. در صورتی که مردی بخواهد بچه‌دار شود باید سولفاسالازین را قطع کرده یا از داروهای باترکیب 5-ASA استفاده کند مثل آساکول ( Asacol ) و پنتازا (Pentasa) که تداخل با تولید اسپرم ندارند.
آیا بارداری برای زنان مبتلا به IBD خطرناک است؟
هر زنی که قصد دارد بچه‌دار شود باید قبل از آن از وضعیت سلامت خود مطمئن باشد. اگر زنی دچار IBD است بهتر است بیماریش قبل از حاملگی کنترل شده باشد. مطالعات اخیر نشان می دهد زنان مبتلا به IBD اگر در زمان بارداری بیماریشان خاموش باشد، حاملگی را به خوبی پشت سر خواهند گذاشت. اگر در زمان بارداری بیماری فعال باشد این احتمال وجود دارد که در حین بارداری فعال باقی مانده یا بدتر شود. معمولاً بیماری در سه ماهه اول بارداری در کولیت اولسرو و در سه ماهه اول بارداری و بلافاصله بعد از وضع حمل در بیماری کرون تشدید می شود. البته گروهی از زنان هم هستند که بیماری آنها در حاملگی بهتر می شود. مطالعه‌ای وجود دارد که می گوید هر چه شباهت ژنتیک بین مادر و فرزند بیشتر باشد، احتمال بدتر شدن بیماری بیشتر است.
آیا IBD تأثیری در بارداری و وضع حمل یا خطری برای نوزاد دارد یا خیر؟
اکثر بیماران مبتلا به IBD مثل زنان سالم وضع حمل طبیعی و فرزندان سالم دارند. اگر مشکلی وجود داشته باشد در مورد زنانی است که دچار کرون فعال هستند. این زنان احتمال دارد که زودتر از موقع وضع حمل کنند یا دچار سقط یا تولد نوزاد مرده شوند. اگر جراحی لازم باشد، خطرات بیشتری جنین را تهدید می کند. مطالعاتی وجود دارد که نشان می دهد میزان سزارین در بیماران IBD بیشتر است ولی این بسته به نظر پزشک است و جنبه علمی ندارد.
آیا احتمال بروز IBD در حین حاملگی وجود دارد؟
مطالعات زیادی وجود دارد که شروع بیماری کولیت اولسرو و کرون را در زمان حاملگی گزارش کرده‌اند، ولی این مسأله دلیل بر بیماری وخیم تر نیست. هر دو بیماری می توانند در هفته‌های بلافاصله بعد از وضع حمل ایجاد شوند، ولی این موضوع بسیار نادر است.
آیا مصرف داروهایی که حاوی 5-ASA مثل سولفاسالازین (Sulfasalazine) یا مزالامین (Mesalamine) و کورتیکواستروئید ها مثل پردنیزون (Prednisone) در حین بارداری اشکال دارد؟
این مسأله کاملاً طبیعی است که بیمار و متخصص زنان بخواهند کلیه داروهای بیمار را به علت خطرات احتمالی که ممکن است برای جنین داشته باشد قطع کنند. سولفاسالازین (Sulfasalazine) ، پردنیزون (Prednisone) و ترکیبات 5-ASA مثل آساکول (Asacol) و پنتاسا (Pentasa) داروهایی هستند که بیشتر جهت کنترل علائم IBD مورد استفاده قرار می گیرند، مطالعاتی که تا بحال انجام شده نشان نداده که این داروها تأثیری روی جنین داشته باشد.
از آنجا که بیشتر خطری که حاملگی را تهدید می کند ناشی از علائم بیماری است نه داروهایی که مصرف می شود، داروها تنها به دلیل حاملگی نباید قطع شود. اگر علائم بیماری تشدید شود باید این داروها تجویز یا حتی دوز آنها افزایش یابد. سولفاسالازین (Sulfasalazine) و ترکیبات 5-ASA همچنین می تواند جهت جلوگیری از عود بیماری در حین حاملگی یا بعد از آن مورد استفاده قرار گیرند.
آیا عوارض جانبی داروها اگر در حین حاملگی مورد استفاده قرار گیرد بیشتر از حالت عادی است؟
نه، ولی سولفاسالازین (Sulfasalazine) می تواند باعث ایجاد حالت تهوع شود که حالت تهوع ناشی از حاملگی را تشدید کند. در ضمن بسیاری از داروها باعث ایجاد سوزش سردل می شوند که می تواند شبیه به سوزس سردل ناشی از حاملگی باشد.
آیا زنی که سولفاسالازین یا پردنیزون می خورد می تواند به فرزندش شیر بدهد؟
بله، اگر بخواهد می تواند. اگرچه سولفاسالازین (Sulfasalazine) در شیر ترشح می شود ولی میزان آن به قدری کم است که خطری برای جنین ایجاد نمی کند. نشان داده نشده که ترکیبات 5-ASA ، داروهای سرکوب کننده ایمنی مثل 6-MP ، آزاتیوپرین (Azathioprine) یا ایموران (Imuran) نیز خطری در شیردهی داشته باشند. اگر ممکن باشد باید دوز پردنیزون به تدریج کاهش یافته و هر چه زودتر در هر بیماری قطع شود چه باردار باشد یا نباشد. اگر مادری دوز متوسط تا بالای پردنیزون را دریافت می کند باید فرزندش به صورت مرتب توسط متخصص اطفال ویزیت شود.
آیا داروهای سرکوب کننده ایمنی مثل آزاتیوپرین (Azathiopurine) ، سیکلوسپرین (Cyclosporine) و 6 - مرکاپتوپورین در حاملگی بی خطر هستند؟ اگر چه آزمایشاتی که در حیوانات انجام شده است، نشان داده که این داروها باعث اختلالات ژنتیکی می شوند، ولی آنها این داروها را در دوزهای بسیار بالاتر از آنچه در انسان استفاده می شود دریافت کرده بوده‌اند.
تجارب انسانی در این زمینه حاصل تجارب در افرادی است است که این داروها را به علت پیوند اعضا دریافت کرده اند و این تجارب خطری در ارتباط با مصرف این داروها را نشان نداده است.
آیا دریافت Remicade یا Infliximab به صورت تزریقی در حین حاملگی بی خطر است؟
در مورد اثرات این دارو در حین حاملگی مطالعه‌ای صورت نگرفته است. امکان دارد در آینده بی خطر بودن این دارو مشخص شود ولی درحال حاضر توصیه می شود در حاملگی تجویز نگردد.
آیا سقط درمانی در بیماران مبتلا به IBD جایی دارد؟
داشتن تشخیص IBD به تنهایی دلیلی برای انجام سقط نیست.
چه تکنیک‌های تشخیصی در زمان حاملگی بی خطر است؟
انجام سونوگرافی، سیگموئیدوسکوپی، بیوپسی از رکتوم، آندوسکوپی و کولونوسکوپی در حین حاملگی اگر برای تشخیص یا کنترل بیماری لازم باشد اشکالی ندارد.انجام MRI ممکن است بی خطر باشد ولی تحقیقات بیشتر در این زمینه لازم است. رادیوگرافی با اشعه X باید تا بعد از حاملگی به تعویق بیفتد. اگر ضرورت زیادی برای انجام رادیوگرافی باشد باید محدود شده و برای جنین محافظ قرار داده شود.
آیا تا بحال جراحی برای IBD در زمان حاملگی انجام شده است؟
تا آنجایی که ممکن است باید جراحی به بعد از حاملگی موکول شود. اگر بیماری شدید است و به داروها پاسخ نمی دهد باید منافع عمل را نسبت به خطرات آن سنجید. اگر چه گزارشاتی وجود دارد که برداشت روده و ایلئوستومی در زن حامله موفقیت‌آمیز صورت گرفته ولی در صورت هرگونه عمل شکمی در حاملگی احتمال زنده ماندن جنین کاهش می یابد.
آیا سابقه عمل جراحی قبلی روده روی روند حاملگی تأثیر دارد؟
در بیماری کرون عمل جراحی قبلی روده اثری بر حاملگی ندارد. در واقع چون برداشتن روده گرفتار باعث بهتر شدن علائم بیماری می شود بیمار دوره بارداری بهتری را خواهد داشت. بعد از اوستومی برای کولیت اولسرو زنان معمولاً حاملگی را بسیار خوب به اتمام می رسانند. زنانی که اوستومی دارند گاهی به علت حاملگی دچار پرولاپس یا انسداد اوستومی می شوند. بهتر است حاملگی تا 1 سال بعد از جاگذاری اوستومی به تعویق بیفتد تا بدن شخص با آن تطابق کافی را پیدا کند. اگر در بیماران دچار کرون که فیستول یا آبسه اطراف رکتوم یا واژن دارند اپیزیوتومی (برش کوچکی که در حین زایمان در محل خروج نوزاد ایجاد می شود تا کانال زایمانی گشاد شود.) از محل ضایعه عبور کند، باید عمل سزارین برای بیمار انجام شود.
اگر IBD حین یک حاملگی دچار عود شود این احتمال وجود دارد که در سایر حاملگی ها هم این اتفاق بیفتد؟
هیچ مدرکی دال به اینکه شرایطی که در یک حاملگی اتفاق می افتد در حاملگی های دیگر هم تکرار شود وجود ندارد.
چقدر احتمال دارد که فرزند مادر مبتلا به IBD دچار IBD شود؟
این احتمال وجود دارد ولی قابل پیش‌بینی نیست. اگر یکی از والدین مبتلا به IBD باشد تنها 9% احتمال دارد که فرزند او دچار این بیماری شود و اگر هر دو والد مبتلا به IBD باشد این احتمال به 36% افزایش می یابد.
در حال حاضر هیچ کس نمی تواند ادعا کند که می تواند پیش‌بینی کند که فرزندی دچار این بیماری می شود یا خیر، یا در صورت ابتلا در چه سنی علائم بروز خواهد کرد.
آیا لازم است که بیماران IBD در صورت بارداری رژیم خاص غذایی داشته باشند؟
به طور کلی بیماران IBD حامله باید همان رژیم کافی و مقوی را که سایر زنان باردار دارند داشته باشند. متخصص زنان یا گوارش ممکن است غذاهای مکمل، ویتامین یا مواد معدنی دیگری را هم توصیه کند. توصیه اکید است که هر زن حامله‌ای که سولفاسالازین (Sulfasalazine) مصرف می کند رژیم غنی از اسیدفولیک داشته باشد. چرا که کمبود این ماده در بدن مادر اختلالاتی در نوزاد ایجاد می کند.
آیا استرس‌های روحی باعث عود بیماری در حین حاملگی یا هفته‌های بعد از زایمان نمی شود؟
استرس‌های روحی مثل هر زمان دیگری می تواند باعث بدتر شدن علائم گردد. ولی استرس نقشی در ایجاد بیماری ندارد. زمان بعد از تولد نوزاد زمانی پرتنش چه از لحاظ روحی و چه از لحاظ جسمی در مادر محسوب می شود.
آیا احتمال پوکی استخوان با وجود IBD افزایش می یابد؟
بله. بیماران کرون معمولاً در خطر پوکی استخوان ثانویه به کاهش دریافت کلسیم یا کاهش جذب آن یا استفاده از استروئیدها هستند. این احتمال بعد از یائسگی افزایش می یابد.
آیا IBD بر روی یائسگی مؤثر است؟
نه. اگر بیماری فعال نباشد یائسگی به طور طبیعی اتفاق می افتد. در آوردن تخمدان‌ها براثر جراحی باعث بهبود تشدید علائم ناشی قاعدگی می شود.
